مقاله پژوهشی
مدلهای زمانبندی
علی حسین زاده کاشان؛ سعید افخمی؛ پریسا معروفخانی
چکیده
خطوط مونتاژ، سیستمهای جریانگرایی هستند که به نوعی در تولید صنعتی کالاهای استاندارد با کیفیت بالا و حتی در تولید کالاها با حجم پایین از محصولات سفارشی حائز اهمیت هستند. امروزه به دلیل افزایش رقابت جهانی و گسترش سریع تکنولوژی، مسئله بالانس خط مونتاژ از اهمیت بیشتری برخوردار شدهاست. بالانس خط مونتاژ به‌معنای گروه‌بندی ...
بیشتر
خطوط مونتاژ، سیستمهای جریانگرایی هستند که به نوعی در تولید صنعتی کالاهای استاندارد با کیفیت بالا و حتی در تولید کالاها با حجم پایین از محصولات سفارشی حائز اهمیت هستند. امروزه به دلیل افزایش رقابت جهانی و گسترش سریع تکنولوژی، مسئله بالانس خط مونتاژ از اهمیت بیشتری برخوردار شدهاست. بالانس خط مونتاژ به‌معنای گروه‌بندی سیستماتیک عملیات و عناصر کاری در قالب ایستگاه‌های کاری است و ضمن در نظر گرفتن محدودیت‌های پیش‌نیازی و غیره به دنبال کمینه کردن سیکل زمانی و/یا تعداد ایستگاه‌های کاری می باشد. در این مطالعه با توجه به اهمیت مسئله بالانس خطوط مونتاژ U شکل و از سوی دیگر اهمیت فاکتورهای انسانی و زمان‌های آماده‌سازی، یک مدل ریاضی دو هدفه با اهداف کاهش زمان چرخه و کاهش مجموع هزینه‌های کارگران تخصیص داده شده به ایستگاه‌های‌کاری توسعه داده شدهاست. از آنجا که مسئله مورد نظر از لحاظ پیچیدگی جزء مسائل Np-hard میباشد لذا از الگوریتم‌های فراابتکاری ژنتیک مرتب‌سازی نامغلوب II (NSGA-II) و همچنین نسخه دوم الگوریتم تکاملی مبتنی بر قوت پارتو (SPEA-II) برای حل مدل استفاده کرده‌ایم. در انتها نیز به‌منظور تحلیل نتایج مدل دو هدفه و ارزیابی عملکرد الگوریتم‌های تکاملی چند هدفه از چهار معیار: تعداد جواب‌های پارتو، میانگین فاصله از نقطه ایده‌آل، شاخص گوناگونی و شاخص کیفیت استفاده نمودیم که نتایج حاصله حاکی از برتری الگوریتم NSGA-II بودهاست. نوآوری‌های این مطالعه شامل ارائه یک مدل ریاضی برای مسئله بالانس خط مونتاژ U شکل و تخصیص کارگران با در نظر گرفتن زمان‌های آماده‌سازی وابسته به توالی رو به جلو و رو به عقب و نیز حل این مسئله با دو الگوریتم NSGA-II و SPEA-II به منظور کاهش همزمان زمان چرخه و هزینه کارگران میباشد.
مقاله پژوهشی
بهینه سازی در علوم و مهندسی
نازیلا نیکدل
چکیده
هدف: امروزه از سیستمهای رباتیک به‌صورت وسیعی در پیشبرد عملیات صنعتی بهره گرفته می شود. بنابراین، اتخاذ تصمیمات کنترلی مناسب جهت تضمین کارایی این سیستم ها امری حیاتی است. لازم است یک کنترل کننده مناسب پیشنهاد شود که با تضمین معیارهایی همچون سرعت پاسخ بالا، مدت زمان عملیات، هزینه کنترلی و خطای سیستم کم، عملیات صنعتی را به صورت کارآمد ...
بیشتر
هدف: امروزه از سیستمهای رباتیک به‌صورت وسیعی در پیشبرد عملیات صنعتی بهره گرفته می شود. بنابراین، اتخاذ تصمیمات کنترلی مناسب جهت تضمین کارایی این سیستم ها امری حیاتی است. لازم است یک کنترل کننده مناسب پیشنهاد شود که با تضمین معیارهایی همچون سرعت پاسخ بالا، مدت زمان عملیات، هزینه کنترلی و خطای سیستم کم، عملیات صنعتی را به صورت کارآمد انجام دهد. لذا هدف اول این مقاله ، کنترل سیستم رباتیک بر اساس حسابان مرتبه کسری به صورتی که قادر باشد با وجود پیچیدگی و غیرخطی گری در سیستم آن را کنترل کند؛ هدف دوم، ارائه الگوریتم فراابتکاری "بهبود یافته گرگ خاکستری" جهت بهینه سازی پاسخ سیستم.روششناسی پژوهش: ابتدا مدل ریاضی ربات بر مبنای قوانین لاگرانژ ارائه می شود و سپس از حسابان مرتبه کسری جهت طراحی کنترل کننده بهره گرفته می شود. علاوه بر آن، کارایی الگوریتم گرگ خاکستری، با ارائه روش بهبود یافته افزایش می یابد. یافته ها: توابع هزینه مختلف برمبنای معیارهای عملکردی اصلی سیستم رباتیک معرفی و الگوریتم بهبود یافته بر آن ها اعمال می شود. نتایج حاصل از مقایسه الگوریتم پیشنهادی با الگوریتم های دیگر، نشان دهنده عملکرد مطلوب الگوریتم پیشنهادی هستند. علاوه بر آن، کارایی کنترل کننده مرتبه کسری با معادل مرتبه صحیح آن مقایسه می شود و نتایج نشان دهنده بهبود قابل توجه عملکرد سیستم هستند.اصالت/ارزش افزوده علمی: کنترل کننده پیشنهادی قادر است با پیچیدگی ها و غیرخطی گری های مدل سیستم مقابله کند و عملکردی مطلوب را نتیجه دهد. علاوه بر آن با الهام از الگوریتم گرگ خاکستری، روش بهینه سازی بهبود یافته ای ارائه می شود که قادر به افزایش کارایی سیستم کنترل شده باشد. نتایج عددی عملکرد مطلوب کنترل کننده و الگوریتم بهینه سازی بهبود یافته را نشان می دهند.
مقاله پژوهشی
مدلسازی ریاضی/ تصادفی/ پویا/احتمالی/فازی
آرزو خزایی؛ پروانه سموئی
چکیده
مسئله پسرک روزنامه‌فروش یکی از مدلهای پرکاربرد و مهم در حوزه کنترل موجودی است. با توجه به اهمیت موضوع، این پژوهش به بررسی مسئله پسرک روزنامه‌فروش با در نظر گرفتن شرایط برون‌سپاری و کالای مرجوعی و محدودیت ظرفیت و تک‌محصولی، با هدف تعیین مقدار تولید داخلی و سفارش برون‌سپاری به‌طوری‌که سود را حداکثر سازند، می‌پردازد. برای نیل ...
بیشتر
مسئله پسرک روزنامه‌فروش یکی از مدلهای پرکاربرد و مهم در حوزه کنترل موجودی است. با توجه به اهمیت موضوع، این پژوهش به بررسی مسئله پسرک روزنامه‌فروش با در نظر گرفتن شرایط برون‌سپاری و کالای مرجوعی و محدودیت ظرفیت و تک‌محصولی، با هدف تعیین مقدار تولید داخلی و سفارش برون‌سپاری به‌طوری‌که سود را حداکثر سازند، می‌پردازد. برای نیل به این هدف یک مدل غیرخطی ارائه شده است و مثالهای عددی مختلف با فرض گسسته بودن تقاضا حل شده و تحلیل حساسیتهای مختلف برای ارزیابی مدل ارائه شده است.
مقاله پژوهشی - کاربردی
تجزیه و تحلیل و مدلسازی مدیریت زنجیره تامین
طاهر کوچکی تاجانی؛ علی محتشمی؛ مقصود امیری؛ رضا احتشام راثی
چکیده
هدف: هدف از این مطالعه طراحی یک مدل زنجیره تأمین خون استوار که شامل مراحل جمع آوری، فرآوری و توزیع خون و محصولات خونی با درنظر گرفتن طول عمر و سن تقاضا، بوده است، که مدل پیشنهادی به دنبال کاهش هزینه های متحمل بر زنجیره تأمین و نیز کاهش کمبود و اتلاف محصولات خونی می باشد. روششناسی پژوهش: در این تحقیق از روش برنامه نویسی ریاضی غیر خطی ...
بیشتر
هدف: هدف از این مطالعه طراحی یک مدل زنجیره تأمین خون استوار که شامل مراحل جمع آوری، فرآوری و توزیع خون و محصولات خونی با درنظر گرفتن طول عمر و سن تقاضا، بوده است، که مدل پیشنهادی به دنبال کاهش هزینه های متحمل بر زنجیره تأمین و نیز کاهش کمبود و اتلاف محصولات خونی می باشد. روششناسی پژوهش: در این تحقیق از روش برنامه نویسی ریاضی غیر خطی به منظور مدل سازی مسأله تحقیق استفاده شده و به منظور مواجه با عدم قطعیت در پارامترهای مسأله نیز روش برنامه ریزی استوار امکانی-منعطف مختلط مبتنی بر داده های فازی پیشنهاد شده است. مدل طراحی شده ابتدا به منظور اعتبارسنجی با مثال های عددی در سایز کوچک و بزرگ و با استفاده از داده های واقعی در یک مطالعه موردی در نرم افزار گمز مورد ارزیابی قرار گرفته است.یافتهها: یافته های تحقیق چه در بخش اعتبار سنجی و چه در بخش مطالعه موردی، بیانگر کارایی مدل پیشنهادی می باشد. همچنین خروجی مدل انعطاف پذیری مورد قبولی در مقابل عدم قطعیت مشاهده شده در پارامترهای تحقیق داشته است.اصالت/ارزش افزوده علمی: در این تحقیق به جهت کاهش کمبود فرآورده های خونی درشرایطی که محصول خونی هم گروه با محصول خونی مورد تقاضا موجود نباشد، از اصل تطبیق پذیری ABO-RH به منظور جایگزین نمودن تقاضای واصله با موجودی قابل تطبیق استفاده شده است و همچنین به منظور مقابله با عدم قطعیت در پارامتر های غیر قطعی در زنجیره تأمین یک راهکار مبتنی بر بهینه سازی استوار امکانی-منعطف پیشنهاد شده است.
مقاله پژوهشی
بهینه سازی استوار
امین قاسمی نژاد؛ محمد فلاح؛ حامد کاظمی پور
چکیده
مقاله حاضر به مدل سازی و حل یک مسئله چند هدفه چیدمان استوار تسهیلات در شرایط عدم قطعیت با الگوریتم های NSGA II، MOPSO و MOGWO پرداخته است. از آنجایی که مسئله چیدمان تسهیلات از نوع NP-Hard می باشد لذا لزوم به کار گیری الگوریتم های فر اابتکاری با ارائه یک کروموزوم مناسب جهت دستیابی به جواب های نزدیک به بهینه در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است. ...
بیشتر
مقاله حاضر به مدل سازی و حل یک مسئله چند هدفه چیدمان استوار تسهیلات در شرایط عدم قطعیت با الگوریتم های NSGA II، MOPSO و MOGWO پرداخته است. از آنجایی که مسئله چیدمان تسهیلات از نوع NP-Hard می باشد لذا لزوم به کار گیری الگوریتم های فر اابتکاری با ارائه یک کروموزوم مناسب جهت دستیابی به جواب های نزدیک به بهینه در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است. مسئله مورد بررسی در این مقاله شامل چندین دپارتمان میباشد که بر اساس 5 جنبه مختلف (کمینه سازی زمان انتقال جریان بین دارتمان ها، بیشینه سازی تعداد تجهیزات و امکانات، کمینه سازی مسافت طی شده برای دسترسی به تجهیزات اطفاء حریق، کمینه سازی مسافت دسترسی به شرایط اقلیمی مطلوب و بیشینه سازی دپارمان های پر سر و صدا از یکدیگر) بایستی در بخش های مختلف سالن چیدمان شوند. جهت دستیابی همزمان به توابع هدف فوق، تخصیص دپارتمان ها به هر بخش، تجهیز هر بخش با تجهیزات مختلف و چیدمان دپارتمان ها در کنار یکدیگر جزو اصلی ترین هدف های مقاله می باشد. نتایج محاسباتی نشان میدهد که الگوریتم های تک هدفه GA، PSO و GWO از کارایی بالایی در دستیابی به مقدار بهینه تابع هدف در زمان بسیار کوتاه تر برخوردارند و روش های چند هدفه آنها نشان از کارایی بالای الگوریتم NSGA II در دستابی به مقدار میانگین تابع هدف اول، دوم و پنجم؛ الگوریتم MOPSO در دستیابی به میانگین تعداد جواب کارا و زمان محاسباتی و در نهایت الگوریتم MOGWO در کسب مقدار میانگین تابع هدف سوم، چهارم، بیشترین گسترش و فاصله متریک دارد. همچنین مقایسات آماری نشان از وجود اختلاف معنادار بین میانگین های زمان محاسباتی را داشته است. برای ارزیابی و رتبه بندی الگوریتم ها از روش تاپسیس استفاده و نتایج نشان از کارایی بالای الگوریتم MOGWO در حل مدل دارد.
مقاله پژوهشی
نظریه بازی ها
محمد تبریزیان؛ حسین سیفی؛ محمدکاظم شیخ الاسلامی؛ حمیدرضا شاهمیرزاد
چکیده
مدیریت ریسک تراکم یکی از مهمترین مباحث مدیریت شبکه‌های انتقال در سیستمهای قدرت تجدید‌ساختار شده و بازارهای برق دنیا، به-ویژه بازارهای مبتنی بر قیمتگذاری ناحیه‌ای یا محلی است که ابزار اصلی آن قراردادهای مالی انتقال است. در این مقاله، پس از بررسی موضوع قراردادهای مالی تراکم انتقال، نحوه پیشنهاددهی بهینه انواع مختلف این قراردادها ...
بیشتر
مدیریت ریسک تراکم یکی از مهمترین مباحث مدیریت شبکه‌های انتقال در سیستمهای قدرت تجدید‌ساختار شده و بازارهای برق دنیا، به-ویژه بازارهای مبتنی بر قیمتگذاری ناحیه‌ای یا محلی است که ابزار اصلی آن قراردادهای مالی انتقال است. در این مقاله، پس از بررسی موضوع قراردادهای مالی تراکم انتقال، نحوه پیشنهاددهی بهینه انواع مختلف این قراردادها توسط شرکتکنندگان بازار برق در حراجهای ثانویه تبادل این قراردادها و در بازه زمانی کوتاهمدت (به‌صورت هفتگی) جهت مدیریت ریسک تراکم، با استفاده از نظریه بازی‌ها تحلیل خواهد شد. در این مسئله که از دید شرکتکنندگان بازار مطرح است هدف، یافتن بهترین وضعیت برای سود پیشبینی شده توسط هریک از شرکتکنندگان (بازیگران) در حراج ثانویه قراردادهای مالی تراکم انتقال، یا به‌عبارت دیگر از دید نظریه بازی‌ها یافتن حداقل یک نقطه تعادل نش برای این رقابت، با در نظر گرفتن قیود مختلف مسئله است. در پایان، روش پیشنهادی در یک شبکه نمونه مورد آزمون قرار گرفته است که نتایج عددی کارآمدی آن را نشان میدهد.
مقاله پژوهشی
مدلهای زمانبندی
روجا روح‌بخش؛ اسماعیل مهدی زاده؛ محمد امین ادیبی
چکیده
جریان کالا یک تکنیک موثر برای افزایش کارایی تولید در یک سیستم تولیدی، با تبدیل یک کار به چندین قسمت کوچکترمی-باشد که در سالهای اخیر توجهات زیادی را به خود جلب کرده است. اما همواره از فرضیات مهمی که در محیط واقعی زمانبندی وجود دارد چشم‌پوشی شده است. هدف از انجام این مقاله ارائه ی یک مدل ریاضی چندهدفه برای حل مسئله ی زمانبندی جریان کارگاهی ...
بیشتر
جریان کالا یک تکنیک موثر برای افزایش کارایی تولید در یک سیستم تولیدی، با تبدیل یک کار به چندین قسمت کوچکترمی-باشد که در سالهای اخیر توجهات زیادی را به خود جلب کرده است. اما همواره از فرضیات مهمی که در محیط واقعی زمانبندی وجود دارد چشم‌پوشی شده است. هدف از انجام این مقاله ارائه ی یک مدل ریاضی چندهدفه برای حل مسئله ی زمانبندی جریان کارگاهی مختلط با جریان کالا و در نظر گرفتن زمان آماده سازی وابسته به توالی و زمان حمل و نقل می باشد. در ابتدا برای حل مسئله یک مدل برنامه ریزی ریاضی چندهدفه ارائه و آنگاه برای بررسی کارایی مدل ارائه شده، مدل بصورت وزنی به تک هدفه تبدیل شده و مثال هایی در ابعاد کوچک طراحی و با استفاده از نرم افزار گمز حل می شود. سپس با الهام از مطالعات پیشین برای حل مسئله در ابعاد بزرگ، از الگوریتم های فراابتکاری مبتنی برالگوریتم ژنتیک چندهدفه بهره گرفته می شود. برای اعتبارسنجی مدل ریاضی نمونه مساله‌ای در ابعاد کوچک آورده شده است که با استفاده از نرم‌افزارگمز، حل شده است و برای بررسی کارایی الگوریتم ها، نتایج حاصل از نرم افزار گمز با خروجی حاصل از الگوریتم های فراابتکاری در حالت تک هدفه مقایسه می شود. مقایسه نشان می دهد که الگوریتم های فراابتکاری از کارایی مناسبی برخوردار هستند. سپس برای حل مدل در ابعاد بزرگتر از دو الگوریتم پیشنهادی استفاده شده است. برای این منظور، 30 نمونه مساله بصورت تصادفی تولید شده است و از شش شاخص برای مقایسه‌ی الگوریتم‌ها استفاده شده است. بعد از انجام آزمایشات و مقایسه‌ی الگوریتم‌ها با یکدیگر، نتایج بدست آمده، کارایی بیشتر الگوریتم NRGA را نسبت به الگوریتم NSGA-II در حداقل سه شاخص نشان می دهد. در این مقاله محدودیت‌های زمان آماده‌سازی وابسته به توالی و زمان حمل و نقل بین ایستگاه‌های متوالی به منظور حل مساله یک مدل ریاضی با هدف کمینه‌سازی ماکزیمم زمان تکمیل کارها و مجموع تاخیر کارها در نظر گرفته شده است که فرض شده است زمان حمل‌ونقل مستقل از کارهاست و تنها یک وسیله نقلیه بین هر دو ایستگاه متوالی وجود دارد.
مقاله پژوهشی - کاربردی
تصمیمگیری چند شاخصه
مجتبی موحدی؛ مهدی همایونفر؛ مهدی فدایی؛ منصور صوفی
چکیده
هدف: الگوریتم‌های خوشه‌بندی، ابزارهای مفیدی برای درک ساختار داده‌ها و طبقه‌بندی آنها در مجموعه دادههای مختلف می‌باشند. با توجه به اهمیت بکارگیری این الگوریتم‌ها در تحلیل دادههای بازارهای مالی که از حجم و گستردگی بالایی برخوردارند، این پژوهش به منظور انتخاب بهترین الگوریتم خوشه بندی برای خوشه‌بندی شرکتهای حاضر در بورس ...
بیشتر
هدف: الگوریتم‌های خوشه‌بندی، ابزارهای مفیدی برای درک ساختار داده‌ها و طبقه‌بندی آنها در مجموعه دادههای مختلف می‌باشند. با توجه به اهمیت بکارگیری این الگوریتم‌ها در تحلیل دادههای بازارهای مالی که از حجم و گستردگی بالایی برخوردارند، این پژوهش به منظور انتخاب بهترین الگوریتم خوشه بندی برای خوشه‌بندی شرکتهای حاضر در بورس اوراق بهادار تهران در حوزه مالی از الگوریتم‌های خوشه‌بندی مختلف استفاده نموده و به ارزیابی اعتبار این الگوریتم‌ها و انتخاب بهترین الگوریتم پرداخته است.روششناسی پژوهش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش اجرا توصیفی و از نوع کمی (مدلسازی ریاضی) است. جامعه آماری تحقیق به منظور آزمون مدل پیشنهادی شامل 403 شرکت حاضر در بورس اوراق بهادار تهران در سال 98 است که عملکرد آنها بر اساس چهار معیار مالی ارزیابی شده است.یافتهها: پس از خوشه‌بندی شرکتهای مورد بررسی توسط پنج الگوریتم خوشه‌بندی k-means، EM، COBWEB، الگوریتم مبتنی بر چگالی و روش وارد، از هفت شاخص RS، DB، دان، SD، خلوص، آنتروپی و زمان برای ارزیابی الگوریتم‌های خوشه‌بندی استفاده گردید. در نهایت، عملکرد نهایی الگوریتم‌های بکار رفته بر اساس روشهای تاپسیس، ویکور و تحلیل پوششی داده‌ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس نتایج، روش k-means نسبت به سایر روشهای بکار رفته، از عملکرد بهتری در خوشه‌بندی شرکتها بر اساس مجموعه دادههای مالی برخوردار است.اصالت/ارزش افزوده علمی: از آنجایی که هیچ الگوریتم خوشه بندی ای نمی تواند بهترین عملکرد را در تمام اندازه گیری ها برای هر مجموعه داده داشته باشد، این پژوهش ضمن بکارگیری ترکیبی از معیارهای چندگانه به منظور تجزیه و تحلیل الگوریتم های خوشه بندی داده های مربوط به حوزه ارزیابی عملکرد مالی شرکت ها، به ارائه پیشنهاداتی پرداخته و نتایج این پژوهش برای سرمایه گذاران حوزه مالی کاربرد موثر داشته که منجر به انتخاب بهینه سبد سرمایه گذاری می شود.
مقاله پژوهشی
مدلسازی ریاضی/ تصادفی/ پویا/احتمالی/فازی
اکبر دهقان نژاد؛ نسیم دریانی سهزابی
چکیده
در معماری اسلامی استفاده از چفدها برای ساخت بناهای گنبدی شکل بسیار مرسوم بوده است.به طوری که تحقیق در زمینهی نحوهی ساخت گنبد زیارتگاهها و مساجد بدون شک به مطالعهی چفد مولد آن بنا هدایتمی شود. در معماری، گنبد را دوران یک چفد مولد حول محور عمودی میدانیم. این تعبیر معادل تعریف رویه یدوار و منحنی مولد در هندسه دیفرانسیل است. در این حالت ...
بیشتر
در معماری اسلامی استفاده از چفدها برای ساخت بناهای گنبدی شکل بسیار مرسوم بوده است.به طوری که تحقیق در زمینهی نحوهی ساخت گنبد زیارتگاهها و مساجد بدون شک به مطالعهی چفد مولد آن بنا هدایتمی شود. در معماری، گنبد را دوران یک چفد مولد حول محور عمودی میدانیم. این تعبیر معادل تعریف رویه یدوار و منحنی مولد در هندسه دیفرانسیل است. در این حالت میتوان منحنی مولد را ب هوسیلهی ضابطه چفدبهدست آورد. به این صورت که در ابتدا با توجه به نحوه ی ترسیم، نیمی از چفد را در صفحه ی اقلیدسی xozبرحسب طول دهانه ی گنبد پارامتری می کنیم و سپس منحنی حاصل (یا همان منحنی مولد) را حول محور عمودیz دوران می دهیم. در این مقاله قصد داریم گنبدها را از منظر هندسه دیفرانسیل و به عنوان رویه ی دوار بررسیکنیم. در واقع تلاش می شود پیوند علمی بین هنر معماری و هندسه دیفرانسیل را به طریقی که برای صاحبنظراندر هر دو گرایش معماری و ریاضی مورد توجه باشد، مطرح نماییم. روش انجام این پژوهش به صورت کمیو شامل محاسبات مربوط به انواع گنبدها بوده و نوع آن را می توان پژوهشی توصیفی دانست. با توجه به تعددانواع چفدها در معماری، در این مقاله بعد از بیان برخی تعاریف لازم از هندسه دیفرانسیل، علاوه بر ارائه یروش ترسیم هر چفد، تنها محاسبات مربوط به انواع چفدهای پاتوپا، شاخبزی، پنج اوهفت و شبدری را خواهیمآورد. در انتها به پیاده سازی محاسبات خود روی گنبد مسجد جمعه اردبیل خواهیم پرداخت.
مقاله پژوهشی
داده‌کاوی و مفاهیم مربوط به آن
سامان هراتی زاده؛ فاطمه رضایی
چکیده
هدف: انتخاب سهام برای قرار گرفتن در یک سبد سهام و همچنین تخصیص میزان مناسبی از سرمایه به هر یک از سهام درون سبد چالش‌های جدی سرمایه گذاری در بازار سهام هستند. تاکنون در پژوهشهای متعددی از روشهای پیشرفته یادگیری ماشین برای انتخاب سهام درون سبد سهام استفاده شده است، استفاده از ظرفیت‌های یادگیری ماشین در فرآیند تخصیص بهینه‌ی سرمایه ...
بیشتر
هدف: انتخاب سهام برای قرار گرفتن در یک سبد سهام و همچنین تخصیص میزان مناسبی از سرمایه به هر یک از سهام درون سبد چالش‌های جدی سرمایه گذاری در بازار سهام هستند. تاکنون در پژوهشهای متعددی از روشهای پیشرفته یادگیری ماشین برای انتخاب سهام درون سبد سهام استفاده شده است، استفاده از ظرفیت‌های یادگیری ماشین در فرآیند تخصیص بهینه‌ی سرمایه میان سهام سبد کمتر مورد توجه قرار گرفته است و معمولا وزن یکسان به سهام سبد تخصیص داده میشود یا از روشهای سنتی ارزیابی ریسک برای تقسیم سرمایه میان سهام سبد استفاده میشود. نقطه ضعف مشترک این روش‌ها این است که در همه آنها از مکانیزم‌های ساده و انعطاف‌ناپذیر برای تخمین کارایی یک سبد سهام استفاده می شود. در این مقاله ما برای نخستین بار نشان می‌دهیم که با استفاده از یادگیری ماشین می توان مکانیزم موثرتری برای این تخمین کارایی ساخت که منجر به تخصیص پربازده تر سرمایه به سهام سبد میشود.روششناسی پژوهش: چارچوب پیشنهادی ما موسوم به Per-Learner از دو مدل پیش بینی مبتنی بر یادگیری ماشین استفاده میکند. در گام نخست با استفاده از اطلاعات تاریخی سهام در یک مدل پیشبینی بازده سهم، سهام مناسب سبد انتخاب میشود و در گام دوم به کمک یک مدل پیش بینی مجزا سعی میشود با در نظر گرفتن همزمان سود پیش بینی شده در مدل اول و ریسک مورد انتظار هر یک از سهم‌های سبد، بازده سبد در آینده پیش بینی شده و بر این اساس ترکیب وزنی مناسب برای سهام سبد انتخاب و پیشنهاد گردد.یافته ها: مقایسه بازده تجمعی سبدهای تنظیم شده با این مدل و سبدهای تنظیم شده با سایر روشهای بهینهسازی سبد سهام، برتری مدل مبتنی بر یادگیری ماشین را برای ساخت سبد سهام نشان میدهد.اصالت/ارزش افزوده علمی: در این مقاله با بهره‌گیری از مدلهای یادگیری ماشین، روشی جدید برای انتخاب سهام مناسب سبد و تخصیص سرمایه میان سهام کاندید بصورت بهینه ارایه شده است. روش پیشنهادی میتواند به عنوان ابزاری برای معامله خودکار سهام و یا روشی برای پیشنهاد سبد سهام به سرمایه گذاران مورد استفاده قرار گیرد.
مقاله پژوهشی
مدلهای پیش بینی/ سری های زمانی
شیرین شعاعی؛ محمدمهدی قلی‌کشمرزی
چکیده
هدف: مرگومیر یک فرایند پویا است که با گذشت زمان تکمیل میشود و یک مسأله اساسی در بیمه‌های عمر، صندوق بازنشستگی، بیمه‌های درمان و به‌طور کلی هر موضوع مرتبط با برنامهریزی مالی که با طول عمر افراد سر و کار دارد، است. لذا دقت مدلهای ریاضی در پیشبینی نرخ مرگومیر یک چالش مهم است. هدف از این پژوهش تعمیم مدلهای مرگومیر تصادفی ...
بیشتر
هدف: مرگومیر یک فرایند پویا است که با گذشت زمان تکمیل میشود و یک مسأله اساسی در بیمه‌های عمر، صندوق بازنشستگی، بیمه‌های درمان و به‌طور کلی هر موضوع مرتبط با برنامهریزی مالی که با طول عمر افراد سر و کار دارد، است. لذا دقت مدلهای ریاضی در پیشبینی نرخ مرگومیر یک چالش مهم است. هدف از این پژوهش تعمیم مدلهای مرگومیر تصادفی ایستا به مدلهای مرگومیر تصادفی پویا و پیشبینی نرخ مرگومیر بر اساس تعمیم مدلهای مرگومیر تصادفی به‌وسیله فرایند کاکس-اینگرسول-راس (CIR) و مقایسه نتایج با یکدیگر است.روششناسی پژوهش: در این پژوهش، دو پیشنهاد ارائه میشود: ایده نخست ارائه یک روش اصلاحی پویا برای بالا بردن دقت پیشبینی با استفاده از فرایند CIR و ایده دوم بررسی روش اعتبارسنجی خارج از نمونه است. یافتهها: در این پژوهش با استفاده روش اعتبارسنجی خارج از نمونه، شدت مرگ‌ومیر‌های خروجی از بهترین مدلهای منتخب از دو خانواده مدل مرگومیر معروف (لی-کارتر و کارینز-بلک-داود (CBD)) با نتایج خروجی از مدل تعمیم‌یافته مقایسه میگردد. پس از برآورد پارامترهای مدلهای تحت بررسی و محاسبه مقادیر پیشبینی نرخ مرگومیر، به‌وسیله محاسبه معیارهای قدرمطلق میانگین خطا و ریشه میانگین مربعات خطای پیشبینی مشخص میشود که تعمیم مدلهای مرگومیر تصادفی به‌وسیله فرایند CIRنسبت به مدلهای مرگومیر ایستا عملکرد بسیار بهتری دارند. همچنین با استفاده از معیار اطلاع بیزی مشخص میشود که استفاده از مدلهای مرگومیر تصادفی تعمیم‌یافته توجیه‌پذیر است. اصالت/ارزش افزوده علمی: در این پژوهش از مدلهای شاخص مرگومیر تصادفی که شامل مدلهای خانواده‌‌های لی-کارتر و کارینز-بلک-داود است، استفاده و به‌وسیله فرایند CIRتعمیم داده میشوند. در این راستا، از دادههای پایگاه اطلاعات مرگومیر انسانی (HMD) استفاده میشود. اما اطلاعات مربوط به کشور ما در این پایگاه وجود ندارد. از آنجا که الگوی مرگومیر فرانسه به الگوی ایران بسیار نزدیک است و از جداول عمر این کشور (TD 88-90) در کاربردهای بیمه ایران استفاده میشود، از نرخ فوت خام مردان فرانسه در سالهای ۲۰۱۸-۱۹۰۰ بر روی سنین ۱۸، ۴۰ و ۶۵ سال استفاده میشود. با استفاده از این داده‌ها و روش آزمون برگشت‌پذیر مدلهای مرگومیر ایستا و مدلهای تعمیم‌یافته با فرایند CIR با هم مقایسه میشوند.
مقاله پژوهشی - کاربردی
بهینه سازی فازی
ملیحه نیک سیرت
چکیده
هدف: در دوران همه گیری ویروس کرونا و در راستای رعایت قوانین فاصله گذاری اجتماعی، اپراتورهای حمل و نقل عمومی می بایست با ظرفیت های کمتری فعالیت کنند. از آنجا که ممکن است تقاضا در مناطق مختلف و در ساعات مختلف روز بیش از ظرفیت باشد، رانندگان مجبورند از خدمت رسانی به مسافران در ایستگاه های خاص خودداری کنند تا از ازدحام جمعیت جلوگیری شود.روششناسی ...
بیشتر
هدف: در دوران همه گیری ویروس کرونا و در راستای رعایت قوانین فاصله گذاری اجتماعی، اپراتورهای حمل و نقل عمومی می بایست با ظرفیت های کمتری فعالیت کنند. از آنجا که ممکن است تقاضا در مناطق مختلف و در ساعات مختلف روز بیش از ظرفیت باشد، رانندگان مجبورند از خدمت رسانی به مسافران در ایستگاه های خاص خودداری کنند تا از ازدحام جمعیت جلوگیری شود.روششناسی پژوهش: هدف این مقاله توسعه ابزارهای پشتیبان تصمیم گیری جهت جلوگیری از ازدحام وسایل نقلیه تحت شرایط محدویت‌های ناشی از شیوع بیماری و همچنین عدم قطعیت حاکم بر مسئله میباشد. در این مقاله دو نوع عدم قطعیت فازی و سناریو-محور در نظر گرفته شده است. بر این اساس یک مدل غیرقطعی برنامه ریزی عدد صحیح غیرخطی پویا برای بدست آوردن الگوی سرویس دهی مطلوب برای وسایل نقلیه ای که آماده اعزام هستند، معرفی شده است. برای غلبه بر عدم قطعیت ترکیبی، تئوری امکان به عنوان یک رویکرد برنامهریزی تصادفی فازی جدید پیشنهاد شده است که مزایای قابل‌توجهی دارد. یافتهها: مدل ارایه شده به طور مشخص یک تعادل بین رعایت فاصله گذاری اجتماعی با کاهش ظرفیت وسایل نقلیه و کاهش زمان انتظار مسافرانی که سرویس را از دست میدهند تحت شرایط عدم قطعیت برقرار می کند. نمونه های عددی برای تشریح مفاهیم و مدل پیشنهادی و مقایسه نتایج ارائه شده است.اصالت/ارزش افزوده علمی: مدل پشتیبان تصمیم پیشنهاد شده میتواند الگوهای خدماتی را برای سرویس‌دهی خطوط مختلف پیشنهاد کند و میتواند به اپراتورهای حمل‌ونقل عمومی کمک کند تا مزایا و معایب اجرای الگوهای سرویس‌دهی مبتنی بر بیماری همه‌گیر را با توجه به پیشرفت‌های عملیاتی و سطح تقاضای مسافران ارزیابی کند.
مقاله پژوهشی - کاربردی
بهینه سازی خطی
یونس نوذرپور؛ سید محمد رضا داودی؛ مهدی فدائی
چکیده
هدف: سبد سهام چند دوره ای پس از بسته شدن می تواند در فواصل زمانی منظم مورد بازنگری و اصلاح قرار گیرد. فلسفه استفاده از مدلهای سبد سهام چند دوره ای این است که غالباً سرمایه گذاران دارای یک دیدگاه چند دوره ای نسبت به تغییرات آتی دارایی‌ها هستند که این خود میتواند برآمده از تحلیل های تکنیکی، بنیادی یا مدل های آماری باشد. در مدلهای ...
بیشتر
هدف: سبد سهام چند دوره ای پس از بسته شدن می تواند در فواصل زمانی منظم مورد بازنگری و اصلاح قرار گیرد. فلسفه استفاده از مدلهای سبد سهام چند دوره ای این است که غالباً سرمایه گذاران دارای یک دیدگاه چند دوره ای نسبت به تغییرات آتی دارایی‌ها هستند که این خود میتواند برآمده از تحلیل های تکنیکی، بنیادی یا مدل های آماری باشد. در مدلهای متداول سبد سهام چند دوره‌ای فرض میشود که افق‌های زمانی پیشبینی و اصلاح برای تمام دارایی‌ها یکسان است. این در حالی است که ممکن است یک دارایی در افق یک ماهه و دیگری در افق دو ماهه پیشبینی شود و در آینده نیز در این افق‌ها مورد اصلاح قرار گیرد. هدف پژوهش حاضر ارائه یک مدل سبد سهام چند دوره‌ای می باشد که در آن دارایی‌ها دارای افق‌های زمانی متفاوت برای اصلاح هستند و یا یک دارایی می تواند برای چند دوره اولیه مورد معامله قرار نگیرد و سپس وارد چرخه اصلاح شود. روششناسی پژوهش : در مدل پژوهش برای توصیف بازده از متغیر نااطمینانی تعریف شده بر روی یک فضای نااطمینانی استفاده میشود. تابع هدف مدل بیشینه سازی ثروت نهایی سبد سهام میباشد و برای کنترل ریسک سبد از یک محدودیت استفاده میشود که در آن اندازه نااطمینانی قرار گرفتن ثروت نهایی زیر یک حد آستانه در یک سطح اطمینان مشحص کنترل میشود. برای یافتن جواب بهینه، مدل طراحی شده توسط یک تغییر متغیر به فرم یک برنامه ریزی خطی تبدیل میگردد. یافتهها: پس از تشریح نحوه مدل سازی، ضمن یک مثال عددی نحوه پیاده سازی و بهینه سازی عملی مدل بر روی یک سبد سهام 6 عضوی با 4 گام زمانی ماهیانه بر روی بورس اوراق بهادار تهران تشریح میگردد. اصالت/ارزش افزوده علمی: پژوهش حاضر سبد سهام چند دوره‌ای نااطمینانی را به یک سبد سهام چند دوره ای با افق های زمانی متفاوت گسترش میدهد و بوسیله برنامه ریزی خطی یک راه حل بهینه برای یافتن جواب بهینه ارائه میدهد. در سبد سهام پژوهش برای تطابق بیشتر با شرایط واقعی هزینه‌های معاملاتی نیز در نظر گرفته شده اند.
مقاله پژوهشی
مدلهای پیش بینی/ سری های زمانی
سپیده اعتمادی؛ مهدی خاشعی
چکیده
هدف: در این مقاله، یک متدولوژی جدید برای مدل‌سازی‌های آماری ارائه گردیده است، که برخلاف تمامی مدل‌ها و الگوریتم‌های توسعه‌یافته معمول، قابلیت‌اعتماد به‌نتایج را به‌جای دقت حاصله به‌حداکثر می‌رساند. بر این اساس در این مقاله، یک دسته جدید از رویکردهای مدلسازی آماری با جایگزینی فرآیندهای معمول با فرآیند پیشنهادی پیشنهاد گردیده ...
بیشتر
هدف: در این مقاله، یک متدولوژی جدید برای مدل‌سازی‌های آماری ارائه گردیده است، که برخلاف تمامی مدل‌ها و الگوریتم‌های توسعه‌یافته معمول، قابلیت‌اعتماد به‌نتایج را به‌جای دقت حاصله به‌حداکثر می‌رساند. بر این اساس در این مقاله، یک دسته جدید از رویکردهای مدلسازی آماری با جایگزینی فرآیندهای معمول با فرآیند پیشنهادی پیشنهاد گردیده است. روششناسی پژوهش: در این مقاله، روش رگرسیون خطی چندگانه به‌منظور پیادهسازی متدولوژی پیشنهادی انتخاب شده است. برای ارزیابی جامع عملکرد مدل رگرسیون پیشنهادی، 10 مجموعه داده معیار از ادبیات موضوع مدل‌سازی‌های آماری در نظر‌گرفته شده است. یافتهها: بهطورکلی، نتایج حاصله نشان میدهد که در 65 درصد از مجموعه دادههای بررسی‌شده، مدل پیشنهادی توانایی تعمیم بیشتری نسبت به رگرسیون خطی چندگانه معمول ایجاد نموده است. مدل رگرسیون پیشنهادی، به‌طور میانگین توانسته است دقت مدل‌سازی‌ها را به‌ترتیب به‌میزان 571/5% و 466/6% در میانگین قدرمطلق خطا و میانگین مربعات خطا نسبت به نسخه کلاسیک خود بهبود بخشد. این نتایج، به‌وضوح اثر قابل توجه اعتماد به‌نتایج را بر میزان قابلیت تعمیم نشان میدهد که اساساً در فرآیندهای مدلسازی آماری معمول لحاظ نمی‌گردد. اصالت/ارزش افزوده علمی: مدل‌سازی‌های آماری یکی از مهمترین ابزارهای موجود به‌منظور شبیه‌سازی سیستمهای تحت مطالعه و مجموعه دادههای دنیای واقعی میباشد که اغلب به‌منظور تصمیمگیری در طیف وسیعی از علوم مورد استفاده قرار می‌گیرد. چندین رویکرد متفاوت در ادبیات موضوع با ویژگی‌های متفاوت برای پوشش مسائل دنیای واقعی با دقت مطلوب توسعه یافته‌اند. با این حال، اینگونه از روش‌ها از یک مفهوم و ایده مشابه در فرآیند مدلسازی پیروی میکنند. اساس عملکردی در تمامی رویکردهای مدلسازی آماری معمول، بر پایه این فرض استوار بوده که حداکثر دقت در دادههای آزمایش و غیرقابل دسترس از مدل‌هایی با حداقل‌سازی میزان خطا در دادههای آموزش بدست خواهند آمد. اگرچه، این یک رویه منطقی و استاندارد در فضاهای مدلسازی آماری معمول میباشد، امّا تنها شیوه منحصر به‌فرد برای دستیابی به‌حداکثر قابلیت تعمیم محسوب نمی‌گردد. به‌عبارت دیگر، قابلیت تعمیم مدل به‌طور همزمان وابسته به‌دقت مدل و همچنین سطح قابلیت‌اعتماد به‌نتایج حاصله میباشد. در این مقاله، یک متدولوژی جدید برای مدل‌سازی‌های آماری ارائه گردیده است، که برخلاف تمامی مدل‌ها و الگوریتم‌های توسعه‌یافته معمول، قابلیت‌اعتماد به‌نتایج را به‌جای دقت حاصله به‌حداکثر می‌رساند.
مقاله پژوهشی
بهینه سازی استوار
شیما روستا؛ سید میلاد میرنجفی زاده؛ حمید بازرگان هرندی
چکیده
مساله مکان یابی- مسیر یابی (LRP) یک مساله استراتژی در طراحی زنجیره تامین برای پاسخگویی به نیاز مشتری است. اینگونه مسائل شامل انتخاب بهینه یک یا چند انبار از بین تعدادی نقاط بالقوه و تعیین کوتاه ترین مسیرهای تأمین نیاز مشتری است. با توجه به نقش حمل و نقل در تولید آلاینده ها در طی سالهای گذشته ، اهمیت در نظر گرفتن لجستیک سبز برای کاهش اثرات ...
بیشتر
مساله مکان یابی- مسیر یابی (LRP) یک مساله استراتژی در طراحی زنجیره تامین برای پاسخگویی به نیاز مشتری است. اینگونه مسائل شامل انتخاب بهینه یک یا چند انبار از بین تعدادی نقاط بالقوه و تعیین کوتاه ترین مسیرهای تأمین نیاز مشتری است. با توجه به نقش حمل و نقل در تولید آلاینده ها در طی سالهای گذشته ، اهمیت در نظر گرفتن لجستیک سبز برای کاهش اثرات زیست محیطی حمل و نقل بسیار مهم شده است. در این مقاله ، یک مساله استوار دو هدفه برنامه ریزی عدد صحیح(MILP) مسیریابی –مکان یابی سبز ظرفیتدار (G-CLRP) با در نظر گرفتن عدم قطعیت تقاضای مشتری و احتمال خرابی در انبارها و مسیرها ارائه شده است . هدف از این مدل ریاضی ، بازگشایی انبارها و انتخاب مسیرهایی است که بیشترین قابلیت اطمینان و کمترین میزان هزینه و آلایندگی محیط زیست را دارند. در انتها آنالیز عددی و تحلیل حساسیت بر روی نتایج آن ارائه شده است.
مقاله پژوهشی
نظریه بازی ها
حامد جعفری
چکیده
هدف: محصولاتی از قبیل ظروف یکبار مصرف را در نظر بگیرید که برای تولید آنها از ضایعات پلاستیکی استفاده میشود. برای تولید چنین محصولاتی ابتدا ضایعات پلاستیکی جمع آوری و بازیافت شده و سپس مورد استفاده قرار میگیرند. در این تحقیق زنجیره تأمینی شامل انبار ضایعات، بازیافت کننده و تولیدکننده در نظر گرفته شده که در آن از ضایعات پلاستیکی به عنوان ...
بیشتر
هدف: محصولاتی از قبیل ظروف یکبار مصرف را در نظر بگیرید که برای تولید آنها از ضایعات پلاستیکی استفاده میشود. برای تولید چنین محصولاتی ابتدا ضایعات پلاستیکی جمع آوری و بازیافت شده و سپس مورد استفاده قرار میگیرند. در این تحقیق زنجیره تأمینی شامل انبار ضایعات، بازیافت کننده و تولیدکننده در نظر گرفته شده که در آن از ضایعات پلاستیکی به عنوان مواد اولیه مورد نیاز برای تولید یک محصول استفاده میشود. تحت زنجیره تأمین مذکور انبار ضـایعـات، ضایعات پلاستیکی مورد نیاز را بصورت بازیافت نشده جمع آوری نموده و بازیافت کننده آنها را بازیافت میکند. سپس تولیدکننده با استفاده از ضایعات پلاستیکی بازیافت شده، محصول نهایی را تولید و تقاضای مشتریان را برآورده مینماید. در این ساختار انبار ضایعات قیمت ضایعات پلاستیکی بازیافت نشده، بازیافت کننده قیمت ضایعات پلاستیکی بازیافت شده و تولیدکننده قیمت محصول نهایی را تعیین میکنند.روششناسی پژوهش: با استفاده از رویکرد نظریه بازی، تصمیمات مطرح شده تحت زنجیره تأمین مورد بررسی اتخاذ میشوند. فرض میگردد که قدرت تصمیمگیری تولیدکننده بیشتر از انبار ضایعات و بازیافت کننده است. به همین منظور از یک بازی استکلبرگ که در آن تولیدکننده رهبر و انبار ضایعات و بازیافت کننده پیرو تصمیمات تولیدکننده هستند، برای قیمتگذاری ضایعات پلاستیکی و محصول نهایی استفاده میشود. یافته ها: نتایج نشان میدهند که قدرتهای تصمیمگیری انبار ضایعات و بازیافت کننده تأثیری بر روی قیمت و تقاضای محصول نهایی ندارند. سود تخصیص داده شده به تولیدکننده در حالتهایی که انبار ضایعات و بازیافت کننده دارای قدرتهای تصمیمگیری متفاوتی هستند، یکسان بوده و این مقدار بیشتر از حالتی است که آنها قدرتهای تصمیمگیری مشابهی دارند. همچنین هرچقدر تقاضای محصول نهایی نسبت به قیمت آن حساستر باشد، سود اعضا کمتر خواهد بود.اصالت/ارزش افزوده علمی: میتوان گفت که در تحقیق فعلی ایده استفاده از رویکرد نظریه بازی برای استفاده از ضایعات پلاستیکی در تولید محصولات تحت زنجیره تأمین مورد بررسی، برای اولین بار در ادبیات موضوع مسأله مطرح شده است.
مقاله پژوهشی
تکنیک‌های شبیه‌سازی و سیستمهای خبره
سیده راحیل موسوی؛ سید اسماعیل نجفی؛ محمد مهدی سپهری
چکیده
هدف: عملکرد خوب و کارایی بالای اتاق عمل نقش مهمی در بهبود بیمارستانها و کیفیت خدمات ارائه شده به بیماران دارد. اتاق عمل مرکز مالی هر بیمارستان است و حداکثر کارایی آن، پیامدهای مهمی به همراه دارد. بررسی های انجام شده نشان داد که هزینه های اتاق عمل بالا و در مقابل، میزان درآمد حاصل از آن بسیار پایین است و این امر ضرورت انجام ...
بیشتر
هدف: عملکرد خوب و کارایی بالای اتاق عمل نقش مهمی در بهبود بیمارستانها و کیفیت خدمات ارائه شده به بیماران دارد. اتاق عمل مرکز مالی هر بیمارستان است و حداکثر کارایی آن، پیامدهای مهمی به همراه دارد. بررسی های انجام شده نشان داد که هزینه های اتاق عمل بالا و در مقابل، میزان درآمد حاصل از آن بسیار پایین است و این امر ضرورت انجام تحقیق حاضر را دوچندان می کند. هدف از این مقاله افزایش کارایی اتاق عمل، کاهش زمان های از دست رفته با بهینه سازی جریان بیمار می باشد. روششناسی پژوهش: در این پژوهش از شبیه سازی عامل بنیان برای شبیه سازی فرآیند بیمار در اتاق عمل استفاده شد. جهت کاهش طول اقامت بیمار در اتاق عمل، پنج شاخص جدید تعریف کرده و با دقت در انتخاب عاملها، مقدار بهینه آنها را همزمان بدست می آورد. پس از اعتبارسنجی، سناریوهای بهبود تعریف و بررسی شدند. یافته ها: سناریوی ترکیبی شامل تغییر زمانبندی فراخوان بیمار توسط جراح و کاهش زمان انتقال لوازم مصرفی و ست جراحی به اتاق عمل و زمان بیهوش کردن بیمار بیشترین تأثیر مثبت را بر تمامی اقدامات داشته و طول اقامت بیمار را 9.69 دقیقه کاهش داده است و بعد از آن سناریوی تغییر زمان فراخوان بیمار توسط جراح با کاهش 7.31 دقیقه طول اقامت بیمار، جزء سناریوهای موثر بوده است.اصالت/ارزش افزوده علمی: در پژوهش حاضر دریافتیم که با کاهش طول اقامت بیمار می توانیم کارایی اتاق عمل را افزایش دهیم، زیرا؛ زمان هدررفته اتاق عمل کاهش پیدا کرده و تعداد عمل های یک شیفت افزایش پیدا می کند و با انجام حتی یک عمل بیشتر در روز درآمد اتاق عمل به مقدار قابل توجهی افزایش می یابد.کاهش طول اقامت بیمار باعث کاهش خستگی پرسنل و همچنین کاهش هزینه های اتاق عمل (به دلیل عدم اضافه کاری کارکنان) نیز می شود.
مقاله پژوهشی
بهینه سازی فازی
گوهر شکوری؛ سید هادی ناصری؛ محمد مهدی پایدار
چکیده
هدف: مسأله حمل و نقل، به عنوان یکی از مهمترین و کاربردیترین مدلهای مرتبط با برنامهریزی خطی، همواره مورد توجه محققین می باشد. با توجه به فقدان اطلاعات دقیق، شرایط اقتصادی متغیر، عوامل غیرقابل کنترل و به ویژه شرایط متغیر منابع در دسترس، برای تطبیق با شرایط واقعی عملاً با نوعی از عدم قطعیت، هم انعطاف پذیری در قیود و هم فازی ...
بیشتر
هدف: مسأله حمل و نقل، به عنوان یکی از مهمترین و کاربردیترین مدلهای مرتبط با برنامهریزی خطی، همواره مورد توجه محققین می باشد. با توجه به فقدان اطلاعات دقیق، شرایط اقتصادی متغیر، عوامل غیرقابل کنترل و به ویژه شرایط متغیر منابع در دسترس، برای تطبیق با شرایط واقعی عملاً با نوعی از عدم قطعیت، هم انعطاف پذیری در قیود و هم فازی بودن ماهیت پارامترها مواجه هستیم. از این رو، یک روش برای بیان شرایط این مدل سازی، استفاده از اعداد فازی انعطاف پذیر است که باعث میشود با شرایط واقعی تطبیق بیشتری داشته باشد.روششناسی پژوهش: در این تحقیق، پس از بررسی ادبیات پژوهش، مسأله حمل و نقل کلاسیک با در نظر گرفتن محدودیت عرضه فازی انعطاف پذیر-بازه‌ای، مدل سازی میشود. در ادامه برای فرآیند حل، یک رویکرد فازی انعطاف پذیر برای مدل پیشنهادی مورد مطالعه قرار می‌گیرد. یافتهها: تجزیه و تحلیل مثال عددی بیانگر آن است که رویکرد برنامه ریزی خطی پارامتری طرحی مطمئن ارائه میدهد تا تصمیم گیرنده اجازه انتخاب بهتری از منابع با بیشترین رضایت مندی به دست آورد. اصالت/ارزش افزوده علمی: در این پژوهش،به رویکرد پارامتری با رابطه انعطاف پذیر پرداخته میشود و بر اساس نتایج پژوهش، جواب با بیشترین رضایت مندی در قیود به دست میآید.
مقاله پژوهشی - کاربردی
تصمیمگیری چند شاخصه
احمد نگراوی؛ امید تی تی دژ
چکیده
هدف: این مطالعه در تلاش است تا به ارزیابی اثرات قابل‌توجه بلاکچین، به‌عنوان فناوری نوین غیرمتمرکز، در کاهش اتلاف‌ها و بهبود عملکرد سیستمهای مدیریت حمل‌ونقل جاده‌ای کالا بپردازد.روششناسی پژوهش: مدل تحلیل شبکه‌ای به‌عنوان یکی از معتبرترین مدلهای تصمیمگیری چندمعیاره در این تحقیق مورداستفاده قرار گرفت. این مدل در چهار سطح ...
بیشتر
هدف: این مطالعه در تلاش است تا به ارزیابی اثرات قابل‌توجه بلاکچین، به‌عنوان فناوری نوین غیرمتمرکز، در کاهش اتلاف‌ها و بهبود عملکرد سیستمهای مدیریت حمل‌ونقل جاده‌ای کالا بپردازد.روششناسی پژوهش: مدل تحلیل شبکه‌ای به‌عنوان یکی از معتبرترین مدلهای تصمیمگیری چندمعیاره در این تحقیق مورداستفاده قرار گرفت. این مدل در چهار سطح توسعه‌یافته و چهار معیار اصلی اتلاف‌های عملکردی شامل هزینه، زمان، اعتماد و امنیت و ایمنی کالا و ناوگان به همراه چهارده زیر معیار انتخاب شدند و اثرات تکنولوژی‌های بلاکچین در چهار حوزه زیرساخت‌های دیجیتالی، وضوح، شفافیت و قراردادهای هوشمند بر آنها مورد ارزیابی قرار گرفت.یافتهها: یافته‌های تحقیق نشان دادند که هر یک از این تکنولوژی‌ها به‌صورت جداگانه و نیز تجمیعی موجب کاهش اتلاف‌های سیستمهای مدیریت حمل‌ونقل جاده‌ای کالا بوده‌اند. میزان اثرگذاری تکنولوژی زیرساخت‌های دیجیتالی بر اتلاف‌های هزینه و زمان به‌ترتیب 46.44% و 53.56% با اثر کاهشی بوده است. تکنولوژی‌های وضوح موجب کاهش سه اتلاف هزینه، زمان و ایمنی کالا و ناوگان، به‌ترتیب به میزان 23.99%، 22.30% و 53.71% شده است. اثرگذاری شفافیت بر اتلاف‌های زمان،اعتماد و امنیت به‌ترتیب برابر با 22.63% و 77.37% و به‌صورت کاهشی بوده و قراردادهای هوشمند نیز بر همین دو دسته اتلاف‌ها به-ترتیب 88.81% و 11.19% اثرگذار بودند. رتبهبندی زیرمعیارها نشان داده که بیشترین اتلاف‌ها مربوط به هزینه‌های حمل‌ونقل کالا، هزینه‌های کنترلی، شفافیت در ارایه اطلاعات، کنترل شرایط کالا و مانیتورینگ راننده بوده است. در آخر، از بین حوزههای تکنولوژی‌های بلاکچین،معیارهای شفافیت، وضوح، زیرساخت‌های دیجیتال و قراردادهای هوشمند، به‌ترتیب اولویت یافتند.اصالت/ارزش افزوده علمی: نتایج این مطالعه توانسته تا مهمترین اتلاف‌های حمل‌ونقل جاده‌ای کالا را شناسایی کند و اثرات حوزههای مختلف تکنولوژی‌های بلاکچین را بر هر یک از اتلاف‌ها ارزیابی نماید. با روشن شدن این موضوع امکان تعیین اولویت در حوزههای مختلف تکنولوژی‌های بلاکجین به‌منظور سرمایهگذاری و توسعه‌های آتی در جهت بهبود مدیریت سیستمهای عملکردی حمل‌ونقل جاده‌ای کالا امکان‌پذیر است و یافته‌های این تحقیق میتواند نقطه شروعی برای بسیاری از مطالعات آتی در این زمینه باشد.
مقاله پژوهشی - کاربردی
عباس نصوحی؛ اکبر اعتباریان؛ مهربان هادی پیکانی
چکیده
چکیدههدف: هدف این این پژوهش طراحی مدل انتظارات متقابل در رابطه فرد و سازمان (فرد به عنوان ارباب‌رجوع) در سازمان‌های دولتی و خدمت‌رسان شهر اصفهان بر اساس رویکرد پدیدارشناسی است. روش شناسی پژوهش: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات کیفی با استفاده از روش پدیدارشناسی بوده و به منظور بررسی پایایی نتایج از رویکرد ...
بیشتر
چکیدههدف: هدف این این پژوهش طراحی مدل انتظارات متقابل در رابطه فرد و سازمان (فرد به عنوان ارباب‌رجوع) در سازمان‌های دولتی و خدمت‌رسان شهر اصفهان بر اساس رویکرد پدیدارشناسی است. روش شناسی پژوهش: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات کیفی با استفاده از روش پدیدارشناسی بوده و به منظور بررسی پایایی نتایج از رویکرد سه گانه رائو و پری استفاده شد. برای روایی تحقیق از رویکردهای روایی سازه لینکلن و گوبا (روایی بیرونی، روایی توصیفی و روایی تفسیری) استفاده گردید. همچنین جهت تعیین اعتبار پرسشنامه از نسبت روایی محتوایی لاوشه استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات روش اصلاح شده استوتیک-کلایزی به کار گرفته شد. جامعه آماری پژوهش، 17 نفر از خبرگان و تعداد 19 نفر از مدیران و کارشناسان سازمان‌های دولتی و خدمت رسان و 35 نفر از ارباب‌رجوع این سازمانها با روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند و دادههای مورد نیاز از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته گردآوری گردید. در مرحله دوم، برای بررسی ارتباط و میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری بین مؤلفه‌ها به‌دست‌آمده از روش تکنیک دیمتل استفاده شد. همچنین گپ موجود بین تقاضاهای سازمان و عرضه‌های ارباب‌رجوع از طریق پرسشنامه محقق ساخته با استفاده از روش آزمون مقایسه زوجی، شناسایی گردید. یافته ها: یافته ها در تکنیک دیمتل نشان داد بیشترین اثرگذاری مربوط به عامل ارباب‌رجوع توانمند و آگاه و بیشترین تأثیرپذیری مربوط به عامل رعایت شان انسانی کارکنان تعلق گرفت. همچنین نتایج نشان داد بین مؤلفه‌های پرسشنامهی سازمان، بیشترین گپ در مؤلفه‌ی «قانون مداری و پرهیز از شیوه‌های غیرقانونی» و کمترین گپ در مؤلفه‌ی «مشارکت در نظام‌های سازمانی مرتبط با ارباب‌رجوع» میباشد. در پرسشنامهی سازمان، پاسخگویان (که کارکنان هستند) ادعا میکنند که عرضه‌های ارباب‌رجوع به سازمان بسیار کمتر از تقاضاهای سازمان از ارباب‌رجوع میباشد. اصالت/ ارزش افزوده علمی: نتایج این تحقیق میتواند در بسط نظری رابطه بین سازمان‌های دولتی و خدمت رسان و ارباب‌رجوع مؤثر باشد و خط‌مشی گذاران و مدیران نیز با ایجاد ساختارهای هوشمندانه بتوانند انتظارات ارباب‌رجوع و کارکنان سازمان‌های دولتی را کاهش دهند و شرایط مساعدتری برای خدمت‌دهی و دریافت خدمات فراهم سازند.
مقاله پژوهشی
بهینه سازی استوار
محمدعلی موفق پور
چکیده
در مساله مسیریابی پارامترهایی وجود دارد که قطعی و معین نیستند و معمولاً برای ساده‌سازی، بهترین برآوردی که از این پارامترها موجود است به‌عنوان داده قطعی استفاده میشود. در این رویکرد ممکن است، در عمل، برخی از محدودیت‌ها نقض شده و جواب بهینه به‌دست‌آمده دیگر موجه نباشد. در این تحقیق، یک مدل برنامهریزی خطی عدد صحیح مخلوط برای مسیریابی ...
بیشتر
در مساله مسیریابی پارامترهایی وجود دارد که قطعی و معین نیستند و معمولاً برای ساده‌سازی، بهترین برآوردی که از این پارامترها موجود است به‌عنوان داده قطعی استفاده میشود. در این رویکرد ممکن است، در عمل، برخی از محدودیت‌ها نقض شده و جواب بهینه به‌دست‌آمده دیگر موجه نباشد. در این تحقیق، یک مدل برنامهریزی خطی عدد صحیح مخلوط برای مسیریابی با در نظر گرفتن بار ترکیبی، با استفاده از وسایل نقلیه ناهمگن و عدم قطعیت در زمان سفر ارائه شده است. برای رسیدن به جواب‌های استوار، یک الگوریتم ابتکاری برای تولید سناریوهای حدی توسعه داده شده است. پس از همگرا شدن الگوریتم تولید سناریو، زیرمجموعه‌ای از جواب‌ها که در بین جواب همه سناریوهای مختلف مشترکا باقی مانده باشد به‌عنوان قسمت استوار جواب معرفی میشود. در این تحقیق در برخی قسمت‌ها کل یک تور استوار باقی مانده است و در برخی حالات نیز فقط سفر بین دو گره جزو جواب استوار مشاهده شد. این اولین بار است که مفاهیم بهینهسازی استوار با استفاده از طرح تولید سناریوهای حدی پیادهسازی میشود. در هر تکرار از تولید سناریوهای حدی، متناقض‌ترین سناریو در برابر یک راه‌حل بهینه داده‌شده تولید میشود. مزیت اصلی این روش نسبت به سایر روشهای بهینهسازی استوار موجود، تأکید بر حفظ موجه بودن جواب بهینه در هنگام مواجهه با متنوع‌ترین مجموعه سناریوهای عدم قطعیت است در حالی که همزمان تلاش میشود تا حجم محاسبات مورد نیاز تا حد مطلوبی پایین نگه داشته شود.
مقاله پژوهشی
مدلسازی ریاضی/ تصادفی/ پویا/احتمالی/فازی
علیرضا حمیدیه؛ مریم بشارت
چکیده
هدف: چالش اصلی در حوادث ویرانگر مانند زلزله کرمانشاه مکانیابی بهینه مراکز توزبع اقلام بشردوستانه است که بر تخصیص محموله های امدادی به مراکز تقاضا نقش موثری ایفا می کند. از اینرو ایجاد تعادل بین پیچیدگی مساله و عدم قطعیت با محدودیت های زمانبندی ارسال کمک ها و میزان منابع امری حیاتی است. در این راستا یک مدل مکانیابی تخصیص با در نظر گفتن ...
بیشتر
هدف: چالش اصلی در حوادث ویرانگر مانند زلزله کرمانشاه مکانیابی بهینه مراکز توزبع اقلام بشردوستانه است که بر تخصیص محموله های امدادی به مراکز تقاضا نقش موثری ایفا می کند. از اینرو ایجاد تعادل بین پیچیدگی مساله و عدم قطعیت با محدودیت های زمانبندی ارسال کمک ها و میزان منابع امری حیاتی است. در این راستا یک مدل مکانیابی تخصیص با در نظر گفتن پایایی مجموعه هاب توزیع توسعه یافته است که با اختلالات پیش رو بعد از وقوع بحران نیز مقابله می کند مدل پیشنهادی منطقه آسیب دیده را به چند لایه تقسیم کرده و همزمان ظرفیت ناوگان امدادی را مورد توجه قرار می دهد. و ترکیبی از برنامه ریزی فازی با محدودیت شانس و برنامه ریزی استوار را برای مقابله با عدم قطعیت پارامتری ارائه می نماید.
روششناسی پژوهش: ابتدا عوامل و پارامترهای موثر مدیریت بحران در مکانیابی مراکز امدادرسانی هنگام وقوع بحران شناسایی شد. سپس مدلسازی ریاضی با در نظر گرفتن پایایی هاب توزیع مسئله بحران زلزله و امدادرسانی با توجه به توپوگرافی منطقه مورد مطالعه توسعه یافت، در ادامه متد محدودیت اپسیلون جهت پوشش مساله بهینه سازی چند هدفه و تعیین راه حل های بهینه پارتو غیر غالب اعمال گردید و ترکیب ریاضی برنامه ریزی امکانی-استوار جهت مواجه با عدم قطعیت بکار گرفته شد.
یافتهها: نتایج پژوهش حاکی از آن است که رویکرد بکارگیری مراکز توزیع موقت بر اساس لایه بندی محدوده جغرافیایی منطقه آسیب دیده همراه با حمل و نقل ترکیبی ضمن کاهش هزینه های لجستیکی بر کاهش زمان تحویل کالای امدادی تاثیر گذار است سیاست پایایی بکار گرفته شده در مجموعه هاب توزیع قابلیت اطمینان شبکه توزیع امدادی را ارتقا داده است سپس با مطالعه فاجعه زلزله کرمانشاه و تعیین پارامترهای حیاتی بحران، عملکرد و کارایی مدل پیشنهادی تایید شد.
اصالت/ارزش افزوده علمی: پژوهش حاضر، به عنوان یک سیستم پشتیبان تصمیم، امداد رسانی درمناطق کشور را در شرایط وقوع بحران تسهیل می نماید. پیش بینی مجموعه هاب توزیع پایا با رویکرد حمل و نقل ترکیبی متناسب با توپوگرافی منطقه اجرای بهینه عملیات کمک رسانی را تضمین می کند.همچنین مدل توسعه یافته با اندکی تغییرات در مناطق در معرض حادثه کشور قابلیت عملیاتی دارد.
مقاله پژوهشی - کاربردی
تحلیل پوششی داده ها
معصومه میرصادق پور؛ مسعود صانعی؛ قاسم توحیدی؛ شکوفه بنی هاشمی؛ نویده مدرسی
چکیده
هدف: بهینهسازی سبدمالی شامل انتخاب دارایی‌هایی با بیشترین بازده و کمترین ریسک میباشد. ارزیابی عملکرد دارایی‌ها میتواند یک راه حل مفید در انتخاب دارایی‌ها و تشکیل سبد پرسود باشد. برای این منظور، از روش ناپارامتریک تحلیل پوششی داده‌ها (DEA) که ابزارمناسبی برای سنجش عملکرد است، استفاده میگردد. با توجّه به اینکه توزیع بازده‌ها ...
بیشتر
هدف: بهینهسازی سبدمالی شامل انتخاب دارایی‌هایی با بیشترین بازده و کمترین ریسک میباشد. ارزیابی عملکرد دارایی‌ها میتواند یک راه حل مفید در انتخاب دارایی‌ها و تشکیل سبد پرسود باشد. برای این منظور، از روش ناپارامتریک تحلیل پوششی داده‌ها (DEA) که ابزارمناسبی برای سنجش عملکرد است، استفاده میگردد. با توجّه به اینکه توزیع بازده‌ها نرمال نیست و دارای چولگی، کشیدگی و دُم‌های سنگین میباشد که به طور قطع روی عملکرد دارایی‌ها تاثیر می‌گذارند، ناگزیریم برای ارزیابی عملکرد دارایی‌ها مشخصّه‌های توزیع بازده‌ها را در نظر بگیریم. در مدل پیشنهادی از فرآیند تصادفی واریانس گاما به عنوان فرآیند بازده دارایی استفاده می‌کنیم، زیرا این فرآیند میتواند چولگی و کشیدگی بازده‌ها را پوشش دهد. در نتیجه، سبدی با انتخاب دارایی‌هایی که ارزیابی آنها واقع بینانه‌تر است می‌سازیم.روششناسی پژوهش: در مدل ارائه شده، سنجه ریسک ارزش در معرض خطر شرطی تنها ورودی مدل و میانگین بازده‌ها و معیار شارپ به عنوان خروجی‌های مدل می‌باشند. به دلیل آنکه خروجی‌ها می‌توانند مقادیر منفی نیز اختیار کنند، مدل پیشنهاد شده، از مدل داده منفی VRM در ماهیّت خروجی الهام گرفته شده است. با توجّه به آنکه بازده‌های دارایی‌ها از توزیع واریانس گاما تبعیّت میکنند، پارامترهای آن را از روش گشتاورها برآورد کرده و سپس فاکتورهای فرآیند به کمک روش مونت‌کارلو شبیه‌سازی میگردند. در انتها، سناریوهای بازده‌ها به دست می‌آیند و از آنها در مدل معرّفی شده استفاده نموده و به ارزیابی عملکرد دارایی‌ها می‌پردازیم.یافتهها: درستی مدل ارائه شده برای ارزیابی کارایی نسبی روی 7 شرکت ازصنایع مختلف در بازار بورس ایران بررسی میگردد. نتایج حاصل از مدل معرّفی شده نشان میدهند که با در نظر گرفتن مشخصّه‌های توزیع بازده‌ها، مقادیر ورودی و خروجی‌های مدل واقعی‌تر تخمین زده میشوند و میتوان نتایجی مطمئن‌تری بدست آورد و در نتیجه میتوان یک سبدمالی پر سود تشکیل داد. اصالت/ ارزش افزده علمی: ارزیابی عملکرد دارایی‌ها با در نظر گرفتن مشخصّه‌های توزیع بازده‌ها منجر به نتایج نزدیک به واقعیّت میگردد.
مقاله پژوهشی
بهینه سازی در علوم و مهندسی
زینب رشیدی؛ زهرا رشیدی
چکیده
هدف: مسئله تخصیص فضای فیزیکی به نیازهای دانشگاهی یکی از مسائل بهینه سازی پیچیده است که مجموعه ای از نیازهای آموزشی و پژوهشی محدود را به مجموعه ای از منابع با رعایت مجموعه ای از محدودیت ها، توزیع می کند. با توجه به پیچیدگی این مسئله، تکنیک های متعددی مبتنی بر روش های ابتکاری پیشنهاد شده است. در این مقاله، یک مدل ریاضی از نوع برنامه ریزی ...
بیشتر
هدف: مسئله تخصیص فضای فیزیکی به نیازهای دانشگاهی یکی از مسائل بهینه سازی پیچیده است که مجموعه ای از نیازهای آموزشی و پژوهشی محدود را به مجموعه ای از منابع با رعایت مجموعه ای از محدودیت ها، توزیع می کند. با توجه به پیچیدگی این مسئله، تکنیک های متعددی مبتنی بر روش های ابتکاری پیشنهاد شده است. در این مقاله، یک مدل ریاضی از نوع برنامه ریزی اعداد صحیح برای فرموله کردن این مسئله ارائه می شود.روششناسی پژوهش: برای حل مدل از روش گرادیان کاهشی استفاده می شود و پارامترهای آن تنظیم می گردند. برای ارزیابی مدل و راه حل پیشنهادی، داده ها و امکانات یکی از دانشکده های نوپا در دانشگاه علامه طباطبایی در تهران، مورد آزمایش قرار می گیرد. تعداد 11 نیازمندی و 18 فضای فیزیکی قابل تخصیص در این دانشکده تعریف شده است، بنابراین تعداد 198 متغیر تصمیم گیری با دامنه ارزش های صفر و یک، در مدل وجود دارد. در ارزیابی، چندین سناریو، ایجاد و نتایج هر یک از سناریوها، مورد مقایسه قرار می‌گیرد.یافتهها: مدل و راه حل ارائه شده، یک روش عمومی است و می تواند برای سایر دانشکده ها و دانشگاه هایی که با محدویت فضا، مواجه می باشند، مورد استفاده قرار گیرد.
مقاله پژوهشی - کاربردی
تصمیم گیری براساس محاسبات نرم
حمزه امین طهماسبی؛ مهدی علیرضا
چکیده
هدف: تصمیمگیری جهت انتخاب سهام همواره یکی از دغدغه‌های سرمایه‌گذاران بوده است. هدف اصلی این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر تصمیمگیری و رتبهبندی سهام موجود در سه صنعت فلزی، شیمیایی و دارویی بورس اوراق بهادار با توجه به اهمیت این صنایع است.روششناسی پژوهش: نمونه آماری این پژوهش شامل سهام 84 شرکت موجود در این سه رشته صنعت میباشد ...
بیشتر
هدف: تصمیمگیری جهت انتخاب سهام همواره یکی از دغدغه‌های سرمایه‌گذاران بوده است. هدف اصلی این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر تصمیمگیری و رتبهبندی سهام موجود در سه صنعت فلزی، شیمیایی و دارویی بورس اوراق بهادار با توجه به اهمیت این صنایع است.روششناسی پژوهش: نمونه آماری این پژوهش شامل سهام 84 شرکت موجود در این سه رشته صنعت میباشد که براساس اطلاعات سال 1399 موردبررسی قرارگرفته‌اند. در ابتدا با مرور پیشینه تحقیق، فاکتورهای رتبهبندی سهام استخراج گردید. برای غربال این فاکتورها ازنظر خبرگان این حوزه استفاده شد و پس از غربالگری، فاکتورهای نهایی انتخاب شدند. وزن دهی و اولویتبندی این فاکتورها با استفاده از روش سوارا فازی صورت گرفت. با توجه به وزن فاکتورهای به‌دست‌آمده از روش سوارا فازی و استفاده از اطلاعات مالی شرکتها، از روش کوکوسو جهت رتبهبندی سهام هدف استفاده گردید.یافتهها: نتایج نشان داد نسبت قیمت به درامد، حاشیه سود عملیاتی و درصد بازده سرمایه مهمترین معیارها ازنظر خبرگان است. همچنین فسبزوار، فاسمین و وتوکا از گروه فلزی، وپخش، دسبحا و دپارس از گروه دارویی و شوینده، شپدیس و شفن از گروه شیمیایی به ترتیب جایگاه اول تا سوم را کسب کردند.اصالت/ارزش افزوده علمی: در چهار سال اخیر کارهای مختلفی در این حوزه صورت گرفته اما کارهای کمتری به عدم قطعیت در نظرات خبرگان توجه داشته‌اند. همچنین در خصوص سایر نوآوری‌های این مقاله میتوان به این نکته اشاره کرد که بر روی سه صنعت فلزی، شیمیایی و دارویی با توجه به اهمیت این صنایع، به‌طور خاص مطالعه و بررسی صورت نگرفته است. در رابطه با روش اولویتبندی معیارها و سهام نیز توجه کمتری به روشهای نوین تصمیمگیری و عدم‌قطعیت در نظرات خبرگان شده است، لذا با استفاده از روشهای نوین میتوان اهمیت معیارها را با دقت بالاتری تعیین و بازده بهتری از سرمایه گذاری کسب نمود.
مقاله پژوهشی - کاربردی
تصمیمگیری چند شاخصه
مریم موسوی نقلی؛ محمدتقی رضوان
چکیده
هدف: آینده‌پژوهی صنعت آلومینیوم به‌عنوان یک صنعت استراتژیک و یکی از محورهای توسعه پایدار مورد توجه سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان کشور است تا شناختی از آینده در قالب عناصر قابل‌پیش‌بینی فراهم شود. هدف این مقاله، شناسایی و تحلیل سناریوهای پیش‌روی صنعت آلومینیوم و در نهایت، تحلیل بازار آن، برای ترسیم چشم‌اندازی صحیح از آینده و انتخاب ...
بیشتر
هدف: آینده‌پژوهی صنعت آلومینیوم به‌عنوان یک صنعت استراتژیک و یکی از محورهای توسعه پایدار مورد توجه سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان کشور است تا شناختی از آینده در قالب عناصر قابل‌پیش‌بینی فراهم شود. هدف این مقاله، شناسایی و تحلیل سناریوهای پیش‌روی صنعت آلومینیوم و در نهایت، تحلیل بازار آن، برای ترسیم چشم‌اندازی صحیح از آینده و انتخاب استراتژی مناسب در این صنعت است. روششناسی پژوهش: این مقاله، پس از شناسایی متغیرهای کلیدی تأثیرگذار بر توسعه صنعت آلومینیوم از طریق مصاحبه با خبرگان و متخصصان و تعیین احتمال وقوع آن متغیرها با پرسشنامهی تکمیل شده توسط خبرگان، سناریوهای مشخصی تدوین میشود. اثرات متقابل متغیرها با استفاده روش دیمتل فازی تعیین خواهد شد و ماتریس حاصل از دیمتل، تشکیل‌دهنده‌ی بخشی از سوپر ماتریس فرآیند تحلیل شبکه‌ای خواهد بود. برای تحلیل بازار صنعت آلومینیوم از نظریه بازی در دو قالب در نظر گرفتن رقابت بین بازیگران و در نظر گرفتن امکان همکاری و ائتلاف بین بازیگران استفاده خواهد شد تا بتوان نقاط تعادلی در بین حالت‌های موجود از گزینه‌های استراتژیک بازیگران و سناریوهای این صنعت را جستجو کرد. یافتهها: نتایج به‌دست‌آمده حاکی از آن است که امکان وقوع «افزایش تورم»، بیشترین احتمال و «افزایش سرمایهگذاری در کشور»، کمترین احتمال متغیر را دارد و «رفع تحریم‌ها» تاثیرگذارترین متغیر و «تولید و صادرات» تاثیرپذیرترین متغیر محسوب میشود. پنج سناریو به‌صورت «سناریوی دشوار ایران در فضای معمول جهانی»، «سناریوی فاجعه ایران در فضای معمول جهانی، «سناریوی فاجعه برای ایران در فضای سخت جهانی»، «سناریوی ایران در حال پیشرفت در فضای معمول جهانی» و «سناریوی فضای مطلوب ایران در فضای سخت جهانی» رتبهبندی شدند. سه بازیگر اصلی یعنی سیاست‌گذار، اسملتر و پایین‌دست شناسایی و ۱۳ گزینه استراتژیک در قالب سرمایهگذاری، قیمتگذاری، صادرات، نرخ انرژی در جهات و شکل‌های مختلف استخراج شدند. ترجیحات بازیگران در سناریوهای مختلف براساس 12 حالت تبیین و برای هریک از سناریوها براساس نقاط تعادلی مختلف، حالت‌های منتخب استخراج میشوند. اصالت/ارزش افزوده علمی: آینده‌پژوهی زمینه اصلی این مقاله بوده است که با تحلیل صنعت آلومینیوم و فعالیت بازیگران اصلی فعال در این صنعت، تصویری از آینده این صنعت شامل کل زنجیره ارزش در یک افق پنج‌ساله را ترسیم میکند.
مقاله پژوهشی
کسری غفوری
چکیده
بهطورکلی کارایی، معیار ارزیابی عملکرد یک واحد تصمیمگیری از ابعاد مختلف میباشد. تحلیل پوششی داده‌ها، یک روش برنامهریزی ریاضی، برای ارزیابی کارایی واحدهای تصمیم‌گیرنده است. هدف از پژوهش حاضر این است که با در نظر گرفتن همزمان دارایی‌های ورودی و تأمین سرمایه، کارایی مالی شرکتها اندازه‌گیری شود. در این پژوهش روشی جدیدی به ...
بیشتر
بهطورکلی کارایی، معیار ارزیابی عملکرد یک واحد تصمیمگیری از ابعاد مختلف میباشد. تحلیل پوششی داده‌ها، یک روش برنامهریزی ریاضی، برای ارزیابی کارایی واحدهای تصمیم‌گیرنده است. هدف از پژوهش حاضر این است که با در نظر گرفتن همزمان دارایی‌های ورودی و تأمین سرمایه، کارایی مالی شرکتها اندازه‌گیری شود. در این پژوهش روشی جدیدی به نام مدل سه‌بعدی تحلیل پوششی داده معرفی و در مورد 10 شرکت فعال در حوزه صنعت فولاد در ایران طی دوره زمانی 5 ساله و از سالهای 1395- 1399 تحلیل کارایی انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد که شرکتهای متعددی وجود دارند که عملکرد مناسبی در مدیریت دارایی‌های ورودی دارند اما از نظر تأمین سرمایه ناکارا هستند. درعین‌حال، شرکت‌هایی وجود دارند که در آنها عملکرد مدیریت در مقایسه با دارایی‌های ورودی ضعیف است ولی از نظر تأمین سرمایه کارا هستند. بنابراین هنگام تحلیل کارایی شرکت، به شاخصی برای اندازه‌گیری کارایی نیاز است که هم ورودی‌ها و هم تأمین سرمایه را همزمان مدنظر قرار دهد. این پژوهش با تکیه بر این نکته یک روش اندازه‌گیری جدیدی را ارائه کرده است و وضعیت جاری مالی هر واحد تصمیمگیری را از طریق روش بازده به مقیاس تجزیه و تحلیل کرده و مسیری برای بهبود مالی مشخص نموده است. وجه تمایز این پژوهش با سایر پژوهشهای پیشین توجه به تأثیر عوامل منفی و مخرب همانند استقراض‌ها و بدهی‌های واحد تصمیمگیری در تحلیل پوششی داده بوده است. با توجه به پیشینه پژوهش ارائه‌شده و جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی نظیر ایرانداک، مسئله کارایی مالی با استفاده از مدل بازطراحی شده DEA، مورد توجه پژوهشگران ایرانی قرار نگرفته است و همچنین ازآنجاکه این پژوهش به رویکرد جدیدی در تحلیل پوششی داده‌ها پرداخته است، خود را از پژوهشهای پیشین متمایز ساخته است.
مقاله پژوهشی - کاربردی
تصمیمگیری چند شاخصه
سید فخرالدین فخرحسینی؛ میثم کاویانی
چکیده
هدف: هدف اصلی این پژوهش اولویتبندی روشهای بهبود مدیریت دارایی بدهی در شعب بانک سپه شهر تهران میباشد.روششناسی پژوهش: ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه بوده و نمونه آماری را 146 نفر از مدیران و کارشناسان بانک سپه شهر تهران تشکیل میدهند که با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شده‌اند. در این مطالعه با استفاده از رویکرد ...
بیشتر
هدف: هدف اصلی این پژوهش اولویتبندی روشهای بهبود مدیریت دارایی بدهی در شعب بانک سپه شهر تهران میباشد.روششناسی پژوهش: ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه بوده و نمونه آماری را 146 نفر از مدیران و کارشناسان بانک سپه شهر تهران تشکیل میدهند که با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شده‌اند. در این مطالعه با استفاده از رویکرد تصمیم گیری چندمعیاره (MCDM) به رتبهبندی اهداف کلان دارایی و بدهی در بانک سپه پرداخته شده است.یافتهها: بر اساس نتایج در بین معیارهای اصلی اهداف کلان مدیریت دارایی و بدهی (ALM)، "مدیریت ریسک نرخ بهره" با وزن 3.83، در اولویت اول، پس از آن "نگهداری میزان کافی سرمایه" با وزن 3.67در رتبه دوم و سپس "مدیریت ریسک نقدینگی" با وزن 3.41در اولویت سوم قرر دارد. همچنین بر اساس نتایج آزمون فریدمن، بین میزان دستیابی به هر کدام از اهداف کلان دارایی و بدهی در بانک سپه شهر تهران تفاوت وجود دارد.اصالت/ارزش افزوده علمی: این پژوهش با جمع آوری داده‌ها ترکیبی ((دلفی (کیفی) و پیمایشی (کمی)) است و با استفاده از تکنیک‌های تصمیم گیری چند معیاره، اهداف کلان روشهای مدیریت دارایی و بدهی در بانک سپه را رتبهبندی میکند. علاوه بر این، نتایج میتواند در فرآیند برنامهریزی بانک‌ها و موسسات مالی مورد استفاده قرار گیرد.
مقاله پژوهشی
نظریه بازی ها
حامد جعفری
چکیده
هدف: در این تحقیق از یک نوع ضایعات بازیافتی برای تولید یک محصول خاص استفاده میگردد. بدین منظور زنجیره تأمینی شامل تولیدکننده، بازیافت کننده و انبار ضایعات در نظر گرفته میشود. ابتدا تقاضای محصول در بازار بر اساس قیمت آن تعیین میگردد. سپس تولیدکننده برای برآوردن تقاضای مشتریان و تولید محصول، از یک نوع ضایعات بازیافتی با نرخ بازیافت ...
بیشتر
هدف: در این تحقیق از یک نوع ضایعات بازیافتی برای تولید یک محصول خاص استفاده میگردد. بدین منظور زنجیره تأمینی شامل تولیدکننده، بازیافت کننده و انبار ضایعات در نظر گرفته میشود. ابتدا تقاضای محصول در بازار بر اساس قیمت آن تعیین میگردد. سپس تولیدکننده برای برآوردن تقاضای مشتریان و تولید محصول، از یک نوع ضایعات بازیافتی با نرخ بازیافت پذیری مشخص استفاده مینماید. انبار ضایعات، مواد بازیافتی را جمع آوری نموده و بازیافت کننده آنها را بازیافت میکند. تولیدکننده میتواند مواد بازیافتی مورد نیاز خود را از دو کانال مختلف تهیه کند. وی میتواند ضایعات بازیافتی مورد نیاز خود را به صورت بازیافت نشده از انبار ضایعات خریداری نموده و سپس آنها را بازیافت و مورد استفاده قرار دهد یا اینکه این مواد را به صورت بازیافت شده از بازیافت کننده تهیه کند. در واقع تولیدکننده با توجه به شرایط موجود، یکی از این دو کانال را انتخاب خواهد نمود.
روششناسی پژوهش: برای اتخاذ تصمیمات تحت هر کدام از کانالهای ایجادشده، از رویکرد نظریه بازی استفاده میشود. بدین منظور برای یافتن جواب مسأله تحت رقابت ایجادشده، بازی استکلبرگ که در آن تولیدکننده دارای قدرت تصمیم گیری بیشتر و انبار ضایعات و بازیافت کننده دارای قدرتهای تصمیم گیری کمتری هستند، به کار گرفته میشود.
یافته ها: در نهایت استراتژیهای تعیین شده مورد ارزیابی قرار گرفته و نتایج به دست آمده ارایه میگردند. نتایج حاکی از آن هستند که تولیدکننده میتواند تحت یک شرایط مرزی هر کدام از دو کانال پیشــنهادی را انتخاب نماید. همچنین با افزایش نرخ بازیافت پذیری ضایعات مورد استفاده برای تولید محصول، سود اعضای زنجیره تأمین مورد بررسی بهبود خواهند یافت.
اصالت/ارزش افزوده علمی: در این تحقیق به منظور تأمین مواد اولیه ضایعاتی مورد نیاز برای تولید محصولات از رویکرد نظریه بازی و مفهوم انتخاب کانال استفاده میگردد. میتوان گفت که ایده استفاده از مفهوم انتخاب کانال برای تأمین مواد اولیه ضایعاتی مورد نیاز در تولید محصولات تحت زنجیره تأمین مورد بررسی، برای اولین بار در ادبیات موضوع مسأله مطرح شده است.
مقاله پژوهشی - کاربردی
تحلیل پوششی داده ها
حسین عزیزی
چکیده
هدف: فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) یک روش تصمیمگیری چندمعیاره است که در عرصه‌های مختلفی به‌صورت گسترده مورد استفاده قرار گرفته است. به دست آوردن اولویت‌های معیارها یا گزینه‌های تصمیم از ماتریس‌های مقایسه‌ی زوجی در AHP به‌صورت گسترده‌ای مورد مطالعه قرار گرفته است. این مقاله رویکرد «DEA با مرز دوگانه» را برای تعیین اولویت ...
بیشتر
هدف: فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) یک روش تصمیمگیری چندمعیاره است که در عرصه‌های مختلفی به‌صورت گسترده مورد استفاده قرار گرفته است. به دست آوردن اولویت‌های معیارها یا گزینه‌های تصمیم از ماتریس‌های مقایسه‌ی زوجی در AHP به‌صورت گسترده‌ای مورد مطالعه قرار گرفته است. این مقاله رویکرد «DEA با مرز دوگانه» را برای تعیین اولویت در AHP پیشنهاد میکند. در این رویکرد جدید، از دو مدل DEAی خوشبینانه و بدبینانه برای به دست آوردن بهترین اولویت‌های محلی از یک ماتریس مقایسه‌ی زوجی، صرف نظر از اینکه کاملاً سازگار باشد یا نباشد، استفاده میشود.روششناسی پژوهش: یکی از روشهای تعیین اولویت، تحلیل پوششی داده‌ها (DEA) است که در ترکیب با AHP، روش DEAHP را برای به دست آوردن و تجمیع وزن‌ها در AHP ایجاد میکند. بررسی‌ها نشان میدهد که روش DEAHP برای به دست آوردن و تجمیع وزن‌ها در AHP، معیوب است و گاه برای ماتریس‌های مقایسه‌ی زوجی ناسازگار، بردارهای اولویت مخالف با شهود ایجاد میکند که موجب محدودیت کاربرد آن میشود. در این مقاله، یک رویکرد مبتنی بر «DEA با مرز دوگانه» را برای غلبه بر مشکلات DEAHP ارائه می‌کنیم.یافتهها: به خاطر نیاز به توسعه‌ی نظریه‌ی DEAHP و روشهای آن و هم کاربردهای واقعی آن، مدل DEAHP بدبینانه‌ی جدیدی را پیشنهاد کردیم که یک معیار یا گزینه‌ی تصمیم را از دیدگاه بدبینانه ارزیابی میکند. سپس با استفاده از یک شاخص، وزن‌های به دست آمده از دیدگاه‌های خوشبینانه و بدبینانه را تلفیق کردیم تا یک ارزیابی کلی از معیارها یا گزینه‌های تصمیم به دست آید. چند مثال عددی، از جمله یک کاربرد واقعی از AHP برای انتخاب یک تیم نوآوری برای یک دانشگاه ارائه شدند، نتایج نشان‌دهنده‌ی مزایای رویکرد پیشنهادی و کاربردهای بالقوه‌ی آن می‌باشند.اصالت/ارزش افزوده علمی: رویکرد DEA با مرز دوگانه برای ماتریس‌های مقایسه‌ی زوجی کاملاً سازگار وزن‌های حقیقی تولید میکند و برای ماتریس‌های مقایسه‌ی زوجی ناسازگار، بهترین اولویت‌های محلی را ایجاد میکند که منطقی و متناسب با قضاوت‌های ذهنی تصمیم گیرندگان هستند.
مقاله پژوهشی - کاربردی
برنامه ریزی استراتژیک
سجاد مرادی
چکیده
این مقاله به مطالعه مسئله برنامهریزی پرورش ماهی در زنجیره‌های مختلف و مدیریت فروش در یک مزرعه پرورش ماهی در طول یک افق زمانی مشخص می پردازد و هدف آن تعیین بهینه زمان شروع و میزان تخم‌ریزی در زنجیره‌های مختلف، زمان صید و مدیریت سفارشات موجود در دوره‌های مختلف میباشد. در این مطالعه، یک فرمول‌بندی جدید در قالب یک مدل برنامهریزی ...
بیشتر
این مقاله به مطالعه مسئله برنامهریزی پرورش ماهی در زنجیره‌های مختلف و مدیریت فروش در یک مزرعه پرورش ماهی در طول یک افق زمانی مشخص می پردازد و هدف آن تعیین بهینه زمان شروع و میزان تخم‌ریزی در زنجیره‌های مختلف، زمان صید و مدیریت سفارشات موجود در دوره‌های مختلف میباشد. در این مطالعه، یک فرمول‌بندی جدید در قالب یک مدل برنامهریزی خطی عدد صحیح آمیخته ارائه شده است که میتواند جواب بهینه مسئله را در مدت زمان کوتاهی پیدا کند. در مدل پیشنهادی جدید، برخی از مراحل میانی زنجیره پرورش ماهی که هیچ تاثیری بر تصمیمات کلیدی ندارند، نادیده گرفته میشوند و درنتیجه اندازه و پیچیدگی مدل پیشنهادی بدون نادیده گرفتن فرضیات حاکم بر مسئله و از دست رفتن بهینگی جواب‌ها کاهش می‌یابد. پس از پیادهسازی مدل پیشنهادی، با استفاده از نمونه دادههای مختلف، مشاهده میشود که اندازه مدل، تعداد متغیرها و زمان اجرای آن در مقایسه با مدل مشابه کمتر است و با وجود اضافه کردن فرضیات واقعی جدیدی به مسئله، این مدل قادر است در زمان کوتاهی جواب مسئله شامل حجم و زمان تخم‌ریزی در هر زنجیره پرورش، زمان صید و نیز پذیرش یا رد تقاضاهای عمده را در دوره‌های مختلف به صورت بهینه تعیین کند.در این مطالعه برای مسئله زمانبندی زنجیره‌های پرورش ماهی و مدیریت فروش که تاکنون مطالعات اندکی در این زمینه صورت گرفته است، یک مدل جدید برنامهریزی خطی عدد صحیح آمیخته ارائه شده است که در مقایسه با مدل موجود قبلی هم فرضیات واقعی بیشتری در آن لحاظ شده است و هم پیچیدگی و زمان اجرای کمتری دارد.
مقاله پژوهشی
تحلیل پوششی داده ها
اعظم پورحبیب یکتا؛ مهناز مقبولی
چکیده
هدف: تحلیل پوششی داده‌ها (DEA) تکنیکی برای تحلیل عملکرد و سنجش میزان کارایی نسبی واحدهای تصمیم گیرنده (DMU) با استفاده از برنامهریزی خطی میباشد. در اکثر موارد، مدلهای DEA واحدهای ناکارا را با استفاده از نقاط مرجع روی مرز مجموعه امکان تولیدی که کارایی پاراتو نیستند، ارزیابی میکنند. بنابراین این مدل‌ها معمولا وزن‌های صفر را برای ...
بیشتر
هدف: تحلیل پوششی داده‌ها (DEA) تکنیکی برای تحلیل عملکرد و سنجش میزان کارایی نسبی واحدهای تصمیم گیرنده (DMU) با استفاده از برنامهریزی خطی میباشد. در اکثر موارد، مدلهای DEA واحدهای ناکارا را با استفاده از نقاط مرجع روی مرز مجموعه امکان تولیدی که کارایی پاراتو نیستند، ارزیابی میکنند. بنابراین این مدل‌ها معمولا وزن‌های صفر را برای مضارب بهینه ارائه میدهند، در نتیجه نمرات کارایی به دست آمده از این واحدها، تمام منابع ناکارایی را توجیه نمی‌کند. هدف ما در این مقاله ارائه مدلی است که وزن‌های غیر صفر را تولید کنند .روش شناسی: مساله‌ی وزن‌های غیر واقعی اساسا با روشهای محدودیت وزنی حل شده است. در مدل پیشنهادی برای رسیدن به اهداف خود بر روی وزن های مدل، محدودیت اعمال می کنیم. یافته ها: در این مقاله یک روش یک مرحله ای بر پایه مدل BBC 1 و با اعمال محدویت وزنی ، برای ارزیابی عملکرد کارایی نسبی واحدهای تصمیم‌گیرنده ارائه شده است که وزن‌های غیر صفر را تضمین میکند و از تشایه وزن‌ها جلوگیری میکند. بعلاوه نشدنی بودن مدل رخ نمی‌دهد. مدل پیشنهادی ، نیاز به هیچ‌گونه اطلاعات اولیه روی وزن‌ها در طبقه‌بندی واحدها ندارد و این موضوع پیچیدگی مسئله را کاهش میدهد.اصالت/ارزش افزوده علمی: برای تاکید بر قوت روش پیشنهادی، مدل معرفی شده بر روی دو مثال پیاده سازی شده و با نتایج حاصل از مدل های استاندارد BCC ، رامون و همکارانش مقایسه می گردد. نتایج حاصل حاکی از عملکرد بهتر مدل پیشنهادی است.
مقاله پژوهشی
مدل های بهینه سازی ریاضی
نجمه اسمعیل درجانی؛ احمد اسدزاده؛ محمدمهدی برقی اسکویی
چکیده
هدف: اغلب سیاست‌های مالیاتی مبتنی بر نحوه تصمیمگیری مالیات‌دهندگان براساس مدلهای اقتصادی کلاسیک بنا نهاده شده است. اما بررسی‌ها نشان میدهد مدلهای تصمیمگیری متعارف که فارغ از بنیان‌های روان‌شناسی- اجتماعی و تنها براساس مولفههای اقتصادی طراحی شده‌اند، نمی‌تواند تحولات و نحوه دقیق عملکرد تصمیم‌گیران را تبیین کنند ...
بیشتر
هدف: اغلب سیاست‌های مالیاتی مبتنی بر نحوه تصمیمگیری مالیات‌دهندگان براساس مدلهای اقتصادی کلاسیک بنا نهاده شده است. اما بررسی‌ها نشان میدهد مدلهای تصمیمگیری متعارف که فارغ از بنیان‌های روان‌شناسی- اجتماعی و تنها براساس مولفههای اقتصادی طراحی شده‌اند، نمی‌تواند تحولات و نحوه دقیق عملکرد تصمیم‌گیران را تبیین کنند امروزه ادبیات گسترده‌ای درخصوص رفتارهای مالیاتی مبتنی بر اقتصاد رفتاری شکل گرفته است. با توجه به اینکه موضوع پیشگیری از فرار مالیاتی توسط مودیان مالیاتی بسیار مهم و ضروری است، در این پژوهش با استفاده از ابزار مدل سازی ریاضی و سناریوسازی به مقایسه جرایم مالیاتی در نظریه اقتصاد رفتاری و نظریه مطلوبیت انتظاری پرداخته شده است.روششناسی پژوهش: برای انجام شبیه سازی و بررسی سناریوهای مختلف نیاز به محاسبه مقادیر لازم برای دو بخش اخلاق مالیاتی بیرونی و اخلاق مالیاتی درونی است که با نظرسنجی و با استفاده از پرسشنامه، به محاسبه این دو پارامتر پرداخته شده است. مورد بررسی در این پژوهش کل اصناف استان تهران درنظر گرفته شده است که با توجه به در دسترس نبودن تمامی اصناف، با استفاده از جدول مورگان و خطای 5 درصد، تعداد 455نمونه انتخاب شده است.یافتهها: نتایج بدست آمده حاکی از آن است که میزان جرایم محاسبه شده در نظریه اقتصاد رفتاری با جرایم در دنیای واقعی نزدیک تر است. بنابراین نتایج به دست آمده توجیه مناسبی برای انتخاب نظریه چشم انداز به جای نظریه مطلوبیت انتظاری است و با اضافه شدن پارامتر اخلاق مالیاتی میزان جریمه مالیاتی در هر دوتئوری کاهش می یابد. اصالت/ارزش افزوده علمی: با توجه به اینکه اقتصاد سالم اقتصادی است که بیشتر بر پایه مالیات بنا نهاده شده و در آن سعی شده باشد که هزینه های دولت از طریق وصول مالیات تامین شود. برای دستیابی به این مهم بایستی سیستم مالیاتی کشور اصلاح شود.
مقاله پژوهشی
تجزیه و تحلیل و مدلسازی مدیریت زنجیره تامین
حمید صفاری؛ مرتضی عباسی؛ جعفر قیدرخلجانی
چکیده
هدف: این تحقیق یک مدل ریاضی چندهدفه استوار، با در نظر گرفتن همزمان هزینه و ریسکهای مربوط به محیط‌زیست (مصرف آب و آلودگی محیط‌زیست)، اجتماع (شرایط کاری و سلامت کارکنان)، ریسکهای عملیاتی (تغییر نرخ تقاضا و نرخ برگشت محصولات) و نیز ریسک اختلال (حوادث و بیماری‌ها مانند کرونا) در زنجیره تامین و استفاده از همکاری افقی برای مقابله با ...
بیشتر
هدف: این تحقیق یک مدل ریاضی چندهدفه استوار، با در نظر گرفتن همزمان هزینه و ریسکهای مربوط به محیط‌زیست (مصرف آب و آلودگی محیط‌زیست)، اجتماع (شرایط کاری و سلامت کارکنان)، ریسکهای عملیاتی (تغییر نرخ تقاضا و نرخ برگشت محصولات) و نیز ریسک اختلال (حوادث و بیماری‌ها مانند کرونا) در زنجیره تامین و استفاده از همکاری افقی برای مقابله با آن، ارائه میکند.روششناسی پژوهش: در این تحقیق از مدلسازی برنامهریزی خطی عدد صحیح آمیخته و تکنیک‌های بهینهسازی استوار برای طراحی شبکه زنجیره تامین حلقه بسته استفاده شده و یک روش چندهدفه برای حل مسئله و ایجاد فضاهای پارتویی توسعه داده شده است.یافتهها: نتایج محاسبات نشان‌دهنده میزان اثرگذاری احتمال خرابی بر میزان ظرفیت تسهیلات و نیز هزینه کل شبکه و میزان همکاری بین اعضای زنجیره تامین برای مقابله با ریسک، میباشد. همچنین میزان هزینه موردنیاز برای تخصیص به تسهیلات قابل‌اطمینان و نامطمئن و نیز ایجاد فضای پارتویی مناسب برای تصمیمگیری در خصوص انتخاب بهینه تسهیلات، ظرفیت و جریان بین آنها و تکنولوژی تولید آهن و فولاد، با توجه به شاخص‌های پایداری و مسئولیت‌پذیری اجتماعی، از دیگر یافته‌های تحقیق میباشد.اصالت/ارزش‌افزوده علمی: در این مطالعه برای نخستین بار طراحی شبکه استوار، پایدار و تاب‌آور آهن و فولاد تحت ریسکهای مختلف و به‌صورت همزمان مورد مطالعه قرار گرفته است. از همکاری افقی به‌عنوان رویکردی جدید برای مقابله با ریسک بهره گرفته شده است و روش حلی برای مسائل چندهدفه توسعه یافته که با استفاده از نتایج این مطالعه تصمیم‌گیرنده با در نظرگیری میزان مطلوبیت برای هر یک از اهداف، میتواند تصمیمات آگاهانه‌ای در خصوص زنجیره تامین تحت شرایط ریسک داشته باشد.
مقاله پژوهشی - کاربردی
بهینه سازی در علوم و مهندسی
الهام نجاتی؛ مهدی یوسفی نژاد عطاری؛ عسگر حاجی بدلی
چکیده
هدف: یکی از حیاتی‌ترین زیر‌مجموعه‌های سیستم مراقبت‌های بهداشتی پیوند عضو میباشد و از آن‌جاکه مراکز پیوند عضو به‌صورت مستقیم با عمل‌های جراحی و در نتیجه، زندگی انسان‌ها سروکار دارند، اهمیت این موضوع مورد توجه بیشتری قرار گرفته است. یکی از عمده‌ترین تفاوت‌های زنجیره تأمین پیوند عضو با سایر زنجیره‌های تأمین احتمال فساد محصولات ...
بیشتر
هدف: یکی از حیاتی‌ترین زیر‌مجموعه‌های سیستم مراقبت‌های بهداشتی پیوند عضو میباشد و از آن‌جاکه مراکز پیوند عضو به‌صورت مستقیم با عمل‌های جراحی و در نتیجه، زندگی انسان‌ها سروکار دارند، اهمیت این موضوع مورد توجه بیشتری قرار گرفته است. یکی از عمده‌ترین تفاوت‌های زنجیره تأمین پیوند عضو با سایر زنجیره‌های تأمین احتمال فساد محصولات مربوطه میباشد. لذا زمان و همچنین بحث مکانیابی مراکز پیوند عضو از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از طرفی، با توجه به رشد سریع تقاضا برای پیوند عضو و کمبود منابع، زمان انتظار بیمار برای تکمیل پروسه پیوند نقش حیاتی را در سیستم پیوند اعضا ایفا میکند.روششناسی پژوهش: این مطالعه یک مدل ریاضی دوهدفه استوار برای مساله مکانیابی تخصیص مراکز پیوند عضو تحت شرایط عدم قطعیت ارایه میدهد که هزینه‌های کل سیستم پیوند عضو و همچنین میانگین زمان انتظار بیمار برای انجام پیوند عضو را که از یک سیستم صف G/G/m تبعیت میکند، کمینه می‌سازد.یافتهها: برای حل این مدل الگوریتم ژنتیک رتبهبندی نامغلوب(NSGA-II) به‌کار گرفته شده است. در نهایت، قابلیت اجرای این مدل و کارایی الگوریتم مذکور نسبت به شاخص‌های تعریف‌شده از طریق آزمایشات عددی نشان داده شده است.اصالت/ارزش افزوده علمی: از آن‌جاکه هر عضو زمان مشخصی را میتواند خارج از بدن سپری کند و احتمال فساد یا کاهش کیفیت پیوند وجود دارد، زمان بین خروج عضو از بدن و تکمیل عمل پیوند نقشی اساسی در سیستم پیوند عضو ایفا میکند.
مقاله پژوهشی - کاربردی
تصمیمگیری چند شاخصه
مهدی سلطانی فر؛ سید محمد زرگر؛ مریم سادات امان
چکیده
هدف: هدف از این پژوهش ارائه نسخه ترکیبی و بهبودیافته از یکی از روشهای تصمیمگیری چند شاخصه است که به دلیل تعامل سازنده با تصمیم‌گیرنده ابزار مفیدتری برای پشتیبانی تصمیم است.روششناسی پژوهش: برای این منظور از یک مساله برنامه ریزی خطی با قیود کنترل وزن و توابع شدت تشخیص برای ارائه روش بهبودیافته WASPAS استفاده شد و این امکان فراهم گردید ...
بیشتر
هدف: هدف از این پژوهش ارائه نسخه ترکیبی و بهبودیافته از یکی از روشهای تصمیمگیری چند شاخصه است که به دلیل تعامل سازنده با تصمیم‌گیرنده ابزار مفیدتری برای پشتیبانی تصمیم است.روششناسی پژوهش: برای این منظور از یک مساله برنامه ریزی خطی با قیود کنترل وزن و توابع شدت تشخیص برای ارائه روش بهبودیافته WASPAS استفاده شد و این امکان فراهم گردید تا در زمانیکه وزن صریحی برای شاخصها از تصمیم‌گیرنده اخذ نشده و صرفا اولویت شاخصها مشخص است بتوان گزینه‌ها را رتبهبندی کرد. یافتهها: نتایج حاصل از مقایسه استفاده روش پیشنهادی و روش WASPAS نشان داد این روش از قابلیت خوبی برای استفاده در مسائل تصمیمگیری چندمعیاره برخوردار است و در این مسأله خاص نتایج استفاده از این روش مشخص کرد در شرایط همه-گیری کووید-19 سبک رهبری حمایتی بالاترین رتبه را در بین سبکهای رهبری به خود اختصاص داد و پس از آن به ترتیب سبک تبادلی، مشارکتی، تحول آفرین و آمرانه قرار گرفت. اصالت/ارزش افزوده علمی: در این پژوهش روش بهبودیافته WASPAS برای تعیین اولویت و وزن معیارها در حل مسائل MADM ارائه و برای تعیین سبک رهبری سازمان در همهگیری کوید-19 به کار گرفته شد.
مقاله پژوهشی - کاربردی
بهینه سازی فازی
مهین عشوری؛ عبداله هادی وینچه؛ علی جمشیدی
چکیده
روشهای MCDM (تصمیم گیری چند معیاره ) به طور گسترده برای رتبه بندی و انتخاب بهترین گزینه به کار رفته‌اند. در MCDM کلاسیک گزینه‌ها به طورصورت اعداد دقیق و کاملا شناخته شده است و روشهای متعدد جهت حل این مسایل وجود دارد. گاهی اوقات با گزینه‌ها و معیارهای فازی و نادقیق رو به رو می‌شویم که به جای اعداد از واژه‌های زبانی برای معیارها و گزینه‌ها ...
بیشتر
روشهای MCDM (تصمیم گیری چند معیاره ) به طور گسترده برای رتبه بندی و انتخاب بهترین گزینه به کار رفته‌اند. در MCDM کلاسیک گزینه‌ها به طورصورت اعداد دقیق و کاملا شناخته شده است و روشهای متعدد جهت حل این مسایل وجود دارد. گاهی اوقات با گزینه‌ها و معیارهای فازی و نادقیق رو به رو می‌شویم که به جای اعداد از واژه‌های زبانی برای معیارها و گزینه‌ها استفاده می شود. در چنین مواقعی برای رتبه بندی گزینه‌ها استفاده از روشهای فازی توصیه میشود. با این وجود، در بیشتر مواقع تعیین دقیق تابع عضویت که عددی بین کار ساده‌ای نیست. در این گونه موارد عملکرد هر گزینه بر حسب هر معیار و یا مقادیر بردار وزن بر اساس اعداد فازی- بازه ای بیان (IVF) میشوند. در این مقاله نویسندگان یک روش IVF-COPRAS جهت حل مسائل انتخاب مکان تسهیلات پیشنهاد میکنند. در این تکنیک بهترین گزینه بر اساس مقایسه بین نسبت مستقیم و متناسب با بهترین راه حل و نسبت ایده آل-بدترین راه حل تعیین میشود. با استفاده از روش پیشنهادی واقعیت‌پذیری تصمیم‌های اتخاذ شده تا حد بسیاری افزایش می‌یابد. روش پیشنهادی برای حل یک مشکل کاربردی واقعی مربوط به انتخاب مکان مناسب برای حفر چند گودال برای دفن زباله‌های مرطوب شهری در یکی از بزرگترین شهرهای ایران استفاده میشود. علاوه بر این نتایج حاصل با سایر روش‌ها نیز مقایسه میشود.
مقاله پژوهشی
تصمیم گیری براساس شبکه عصبی/ یادگیری عمیق
امین اله ضرقامی؛ میثم دعائی؛ آبتین بوستانی
چکیده
هدف: اخراج شرکتها با وجود اهمیت در مسائل اقتصادی و اجتماعی جامعه، کمتر در ادبیات مالی مورد توجه قرار گرفته است. این موضوع از آن جهت دارای اهمیت است که برای هرکشور، یکی از معیارهای سنجش اقتصادی، حجم بازار سرمایه میباشد. بنابراین اخراج شرکتها نه تنها باعث از بین رفتن اعتبار شرکت، قیمت سهام آن و بازار فروش سهام آن شرکت میشود بلکه ...
بیشتر
هدف: اخراج شرکتها با وجود اهمیت در مسائل اقتصادی و اجتماعی جامعه، کمتر در ادبیات مالی مورد توجه قرار گرفته است. این موضوع از آن جهت دارای اهمیت است که برای هرکشور، یکی از معیارهای سنجش اقتصادی، حجم بازار سرمایه میباشد. بنابراین اخراج شرکتها نه تنها باعث از بین رفتن اعتبار شرکت، قیمت سهام آن و بازار فروش سهام آن شرکت میشود بلکه بر رشد بازار و اقتصاد هر کشور نیز موثر است. پژوهش حاضر به دنبال بررسی صورت‌های مالی و گزارش حسابرسی شرکتهای فعال و مقایسه آن با شرکتهای لغو پذیرش شده میباشد تا به کمک فنون مدلسازی هوش مصـنوعی، مدلی را بـرای پیشبینی شرکتهای لغوپذیرش شده در بورس اوراق بهادار تهران طراحی نماید.روششناسی پژوهش: در این پژوهش که روی شرکتهای بورس اوراق بهادار تهران انجام پذیرفته است، دادههای مربوط به سه سال قبل از اخراج 73 شرکت حذف شده از بورس از سال 1382 تا سال 1397 در گروه اول و داده های 148 شرکت فعال که بصورت مستمر در بورس حضور داشتند در گروه دوم و با روش حذفی سیستماتیک انتخاب گردیدند. سپس با تکنیک‌های داده کاوی که از کارآمدترین و به روزترین مدل های هوش مصنوعی هستند و به کمک طبقه‌بندی کننده‌های شبکه عصبی پرسپترون چندلایه، درخت تصمیم، و طبقه‌بندی کننده نظریه بیزین به پیش بینی شرکتهای لغو پذیرش شده از بورس پرداخته شده است.یافتهها: یافته ها نشان میدهد بهترین عملکرد را طبقه بندی کننده بیزین داشته است و شبکه عصبی پرسپترون چند لایه در جایگاه دوم و طبقه بندی کننده درخت تصمیم در جایگاه سوم قرار گرفته است.اصالت/ارزش افزوده علمی: پژوهشهای کمی در حوزه پیش بینی اخراج شرکتها از بازار سرمایه در ایران شده است. این پژوهش با پر کردن این گپ، به پژوهشگران پیشنهاد داده است با استفاده از سایر طبقه‌بندی کننده‌ها، ترکیب کردن چندین طبقه‌بندی کننده با یکدیگر به‌منظور پوشش بهتر خطاهای هر یک، ترکیب کردن طبقه‌بندی کننده‌ها با یکدیگر و وزن دهی به روشی که دقت بالاتری داشته باشد، اضافه کردن سایر متغیرهای تاثیرگذار در اخراج شرکتها از جمله ساختار مالکیت و ترکیب سهامداران میتواند نتایج دیگری بدست آید.
مقاله پژوهشی
تجزیه و تحلیل و مدلسازی مدیریت زنجیره تامین
امیرسامان خیرخواه؛ امین فرحبخش
چکیده
هدف: مسئله مسیریابی تولید از ترکیب دو مسئله تعیین اندازه انباشته و مسیریابی وسایل نقلیه ایجاد شده است. در تحقیقات گذشته اثر بخشی این ترکیب در کاهش هزینه ها بررسی شده است. در این مقاله، مسئله مسیریابی تولید با هدف حداقل سازی ریسک تولید و توزیع مواد خطرناک، در نظر گرفته شده است. توجه به معیارهای اجتماعی و زیست محیطی مربوط به پایداری امروزه ...
بیشتر
هدف: مسئله مسیریابی تولید از ترکیب دو مسئله تعیین اندازه انباشته و مسیریابی وسایل نقلیه ایجاد شده است. در تحقیقات گذشته اثر بخشی این ترکیب در کاهش هزینه ها بررسی شده است. در این مقاله، مسئله مسیریابی تولید با هدف حداقل سازی ریسک تولید و توزیع مواد خطرناک، در نظر گرفته شده است. توجه به معیارهای اجتماعی و زیست محیطی مربوط به پایداری امروزه توسط محققین بیش از پیش مد نظر قرار دارد. مواد خطرناک، موادی مضر برای سلامت انسان‌ها و محیط زیست هستند و معمولا حوادث مرتبط با این مواد پیامدهای ناگوار گسترده‌ای دارد. ریسک معیاری برای سنجش میزان خطرناک بودن عملیات مرتبط با این مواد است.روششناسی پژوهش: مسئله مورد نظر به شکل یک برنامه ریزی مختلط عدد صحیح، مدل سازی شده است. تابع ریسک در مدل پیشنهادی، غیر خطی بوده و وابسته به میزان بارگذاری ماشین، جمعیت در معرض خطر و نوع ماده خطرناک بیان گردیده است. با توجه به اینکه غیر خطی بودن تابع هدف بر دشواری حل مدل بهینه سازی می افزاید، این تابع با یک تابع تکه خطی تقریب زده شده است.یافتهها: در این تحقیق از 8 نمونه استاندارد، برای بررسی و حل مدل و مقایسه دو حالت غیر خطی و خطی استفاده شده است. نتایج نشان دهنده آن است که با استفاده از مدل تقریبی می توان در زمان یکسان به جواب بهتری دست یافت. همچنین از طریق تحلیل حساسیت تاثیر تغییر ظرفیت تولید و انبارها بر ریسک بررسی شده است.اصالت/ارزش افزوده علمی: این تحقیق مسئله مسیریابی تولید را برای مواد خطرناک با توجه به معیارهای پایداری با استفاده از یک مدل غیرخطی مطرح میکند. و از یک تقریب خطی برای حل مدل مورد نظر استفاده میکند.
مقاله پژوهشی
تحلیل ریسک
محسن شفیعی نیک آبادی؛ لیلا هلالیان
چکیده
هدف: پژوهش حاضر به دنبال رتبهبندی ریسکهای زنجیره تامین با استفاده از رویکرد ترکیبی بهینهسازی روش تجزیهوتحلیل عوامل شکست و آثار آن و تئوری خاکستری در واحدهای صنایع غذایی مشهد است . در ، رو ششناسی پژوهش: این پژوهش به جهت ماهیت، در دسته پژوهشهای توصیفی _تحلیلی، با متغیرهای کیفی و از منظر هدف ابتدا ریس کهای موج ود در زنجیره تامین صنایع ...
بیشتر
هدف: پژوهش حاضر به دنبال رتبهبندی ریسکهای زنجیره تامین با استفاده از رویکرد ترکیبی بهینهسازی روش تجزیهوتحلیل عوامل شکست و آثار آن و تئوری خاکستری در واحدهای صنایع غذایی مشهد است . در ، رو ششناسی پژوهش: این پژوهش به جهت ماهیت، در دسته پژوهشهای توصیفی _تحلیلی، با متغیرهای کیفی و از منظر هدف ابتدا ریس کهای موج ود در زنجیره تامین صنایع غذایی شناسایی شدن د؛ بد ین گونه که ، زمرهی پژوهشهای کاربردی است. در این پژوهش توسط پرسشنامه دلفی فازی ، ابتدا ریسکهای موجود در زنجیره تامین از طریق مطالعات کتابخانهای و ادبیات پژوهش شناسایی و سپس در اختیار خبرگان قرار گرفت تا با طیف لیکرت مورد امتیازبندی قرار گیرند. به دلیل محدودیت زمـانی و نقص در تجزی هوتحلیل و همچنین توسط روش تجزیهوتحلیل عوامل شکست ، دادههای اطﻼعاتی مبهم، ناقص و نامطمئن، این امتیازها به باز هی خاکستری تبدیل شدند. سپس و آثار آن امتیاز اولویت خطرپذیری ب همنظور بررسی حالات بالقوه شکست محاسبه شد؛ ب هگونهای که شاخصها و ابعاد ریسکهای زنجیره تامین با امتیاز اولویت خطرپذیری رتب هبندی شد. ریس کهای با امتیاز اولویت خطرپذیری بیشتر، از ریسکپذیری بالاتری برخوردار و لزوم توجه بیشتری را نیازمند است . یافتهها: نتیجه امتیازبندی و محاسبات مشخص کرد که بعد اقتصادی بیشترین ریسک را در زنجیره تامین داراست. پس از بعد اقتصادی، به ابعاد قانونی، استراتژیک، فردی، سیاسی و طبیعی ابعاد دوم تا ششم و بع د فرهنگی و اجتماعی در جایگاه هفتم و بعد اطﻼعاتی ، ترتیب رتبهی هشتم را به خود اختصاص دادند . اصالت/ارزش افزوده علمی: یافت ههای این پژوهش به مدیران کمک میکند با توجه به محدود بودن منابع، جهت کنترل و مدیریت، خصوصا در شرایط عدم قطعیت، با اولویتبندی ریسکهای زنجیره تامین خود با توجه به میزان ریسکپذیری هریک، همچنین در نظر گرفتن اقدامات پیشگیرانه در خصوص این ریسکها، از صدمات جبرا نناپذیر و بحرانی احتمالی پیشگیری نمایند .
.jpg)
.jpg)
.jpg)
)
