مقاله پژوهشی
بهینه سازی ترکیبیاتی
محمد ساویز اسدی لاری؛ فریبرز جولای؛ رضا توکلی مقدم؛ جعفر رزمی
چکیده
با افزایش استفاده از حمل و نقل کانتینری یکی از مشکلات موجود، ثابت بودن ظرفیت پایانههای کانتینری به دلیل مشکلاتی همچون طولانی بودن فرایند ساخت و ساز، کمبود بودجه و فضا جهت ساخت مکانهای جدید و همچنین کمبود نیروی انسانی است. به علاوه این ثابت بودن ظرفیت ، مشکلاتی از قبیل کاهش روابط تجاری، افزایش هزینههای نگهداری و انبار، افزایش ...
بیشتر
با افزایش استفاده از حمل و نقل کانتینری یکی از مشکلات موجود، ثابت بودن ظرفیت پایانههای کانتینری به دلیل مشکلاتی همچون طولانی بودن فرایند ساخت و ساز، کمبود بودجه و فضا جهت ساخت مکانهای جدید و همچنین کمبود نیروی انسانی است. به علاوه این ثابت بودن ظرفیت ، مشکلاتی از قبیل کاهش روابط تجاری، افزایش هزینههای نگهداری و انبار، افزایش هزینههای جابجایی و افزایش زمان بارگیری و تخلیه و همچنین مشکلات تخصیص کانتینرها را به دنبال دارد. برای رفع این مشکل بدون بالا بردن متراژ پایانه ، در این مقاله از یک روش مدل سازی ریاضی جهت تخصیص کانتینرها استفاده میشود که نه تنها برای حل این مشکل مورد استفاده است، بلکه در موارد دیگری نیز مانند حمل و نقل دریایی میتواند مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به حجم مسئله مورد استفاده در این تحقیق از الگوریتم های ابتکاری ، الگوریتم لوجیک استفاده گردیده که با توجه به بررسی های صورت گرفته مشخص شده است که این روش تا اکنون در مسائل مربوطه ، مورد استفاده قرار نگرفته است. در ضمن با توجه به توسعه الگوریتم لوجیک در این مقاله ، این روش را برای دیگر مسائل بهینهسازی در مقیاس بزرگ نیز می توان به کار برد. بسط و توسعه الگوریتمی به منظور بهبود الگوریتم های پیشنهادی که تمامی مفروضات سادهساز را آزاد نماید به عنوان یک نوآوری در حل مسئله طراحی چیدمان کانتیرهای دریایی مطرح می گردد .
مقاله پژوهشی - کاربردی
مدلهای توالی عملیات
سعید خلیلی
چکیده
در نظر گرفتن سیاستهای نگهداری و تعمیرات (نت) در مدلهای مربوط به مسئلهی زمانبندی و تخصیص کارها به ماشینآلات، علاوه بر سازگارکردن مدلهای ارائه شده با محیطهای تولیدی، سبب افزایش کارایی این مدلها در بهینهسازی سیستمهای تولید میشود. به همین منظور، در این مقاله یک مدل ریاضی جهت زمانبندی ماشینهای موازی ...
بیشتر
در نظر گرفتن سیاستهای نگهداری و تعمیرات (نت) در مدلهای مربوط به مسئلهی زمانبندی و تخصیص کارها به ماشینآلات، علاوه بر سازگارکردن مدلهای ارائه شده با محیطهای تولیدی، سبب افزایش کارایی این مدلها در بهینهسازی سیستمهای تولید میشود. به همین منظور، در این مقاله یک مدل ریاضی جهت زمانبندی ماشینهای موازی نامرتبط با هدف حداقلکردن مجموع وزنی زمان تکمیل کارها، توسعه داده شده است و در آن محدودیت عدم دسترسی به ماشینآلات نیز منظور شده است. در این مدل وقفه در کارها مجاز در نظر گرفته شده و زمانهای عدم دسترسی به ماشینآلات، به دلیل اجرای برنامههای نت پیشگیرانه و اضطراری، به زمان تکمیل کارها اضافه شده است. از آن جایی که مدل ارایه شده دارای پیچیدگی بالایی میباشد، جهت حل آن از دو روش فراابتکاری الگوریتم ژنتیک و شبیهسازی تبرید استفاده گردیده و عملکرد آنها با یکدیگر مورد مقایسه قرار گرفته است. نتایج نشاندهندهی برتری روش شبیهسازی تبرید نسبت به الگوریتم ژنتیک برای حل این مساله میباشد.
مقاله پژوهشی
دادهکاوی و مفاهیم مربوط به آن
فاطمه میرسعیدی؛ حمیدرضا کوشا؛ محمد قدوسی
چکیده
بررسی عملکرد تحصیلی دانشجویان با استفاده از دادهکاوی آموزشی یکی از مهمترین موضوعات در حوزه مدیریت آموزشی است و مورد توجه بسیاری از پژوهشگران قرار گرفتهاست. هدف پژوهش حاضر، ارائه روش تجربی برای انتخاب الگوریتم با بهترین عملکرد از منظر شاخصهای ارزیابی در پیشبینی وضعیت تحصیلی دانشجویان در حالت دو و سه کلاسه است. پایگاه داده ...
بیشتر
بررسی عملکرد تحصیلی دانشجویان با استفاده از دادهکاوی آموزشی یکی از مهمترین موضوعات در حوزه مدیریت آموزشی است و مورد توجه بسیاری از پژوهشگران قرار گرفتهاست. هدف پژوهش حاضر، ارائه روش تجربی برای انتخاب الگوریتم با بهترین عملکرد از منظر شاخصهای ارزیابی در پیشبینی وضعیت تحصیلی دانشجویان در حالت دو و سه کلاسه است. پایگاه داده دوکلاسه، پذیرش یا رد دانشجویان در درس موردنظر را پیشبینی میکند، درحالیکه پایگاه داده سه کلاسه، علاوه بر پذیرش یا رد به شناسایی دانشجویان مستعد و نخبه میپردازد. با استفاده از مقالات پیشین در حوزه دادهکاوی آموزشی و نظرات خبرگان، فاکتورهای تاثیرگذار بر عملکرد تحصیلی دانشجویان شناسایی و براساس آنها پایگاه داده تدوین شد. پس از تنظیم پارامترها و اجرای الگوریتمهای مختلف، نمره عملکرد الگوریتمها با استفاده از آزمون تی زوجی براساس سه شاخص صحت، F-measureو ROC محاسبه شده، سپس با استفاده از روشهای تاپسیس و ویکور، الگوریتمها مقایسه و رتبهبندی شدند. در حالت دو کلاسه ماشین بردار پشتیبان در تاپسیس با مقدار 999115/0 ویکور با مقدار صفر بهترین عملکرد را از خود نشان داده است. در حالت چندکلاسه، الگوریتم رگرسیون لجستیک در هر دو روش تاپسیس و ویکور با مقادیر به ترتیب 0.9986044 و 0.0009798، بهتر از سایر الگوریتمها عمل کردهاست. میتوان روش پیشنهادی را به عنوان یک ابزار برای انتخاب الگوریتم با بهترین عملکرد در دادهکاوی آموزشی استفاده نمود. زیرا انتخاب الگوریتم برای دستیابی به نتایج دقیق و صحیح بسیار موثر است و میتوان در فرایند مشاوره و جلوگیری از افت تحصیلی دانشجویان با دقت نظر بیشتری عمل کرد.
مقاله پژوهشی - کاربردی
تحلیل پوششی داده ها
حمیدرضا یوسف زاده؛ اعظم تیموری؛ عقیله حیدری
چکیده
مدل تحلیل پوششی دادهها مبتنی بر برنامهریزی آرمانی (GDEA) با افزایش میزان تفکیکپذیری و ارائه وزنهای واقعی به واحدهای تصمیمگیری (DMU) به دنبال رفع نواقص مدل تحلیل پوششی دادهها (DEA) کلاسیک و پایهای میباشد. نتایج تجربی حاکی از عدم رفع کامل نقایص در برخی از نمونههای مورد آزمایش توسط مدلهای GDEA میباشند.همچنین در محاسبه جواب بهینه ...
بیشتر
مدل تحلیل پوششی دادهها مبتنی بر برنامهریزی آرمانی (GDEA) با افزایش میزان تفکیکپذیری و ارائه وزنهای واقعی به واحدهای تصمیمگیری (DMU) به دنبال رفع نواقص مدل تحلیل پوششی دادهها (DEA) کلاسیک و پایهای میباشد. نتایج تجربی حاکی از عدم رفع کامل نقایص در برخی از نمونههای مورد آزمایش توسط مدلهای GDEA میباشند.همچنین در محاسبه جواب بهینه با روشهای مختلف ارزیابی کارایی واحدها، با دستهای از جوابهای بهینه پارتو مواجه هستیم که یک مدیر تصمیمگیرنده را در انتخاب مناسبترین جواب با چالش جدی مواجه میکند. برای رفع این معضل، در گام نخست در این مقاله، با استفاده از مفاهیم منطق فازی، رویکرد F-GDEA را که یک مدل مبتنی بر منطق فازی در حل مدلهای GDEA است، پیشنهاد میدهیم که باعث افزایش قدرت تفکیکپذیری روشها در رتبهبندی واحدها میشود. در گام دوم، با در نظر گرفتن رتبهبندیهای متنوع حاصل از اعمال مدلهای برنامهریزی مختلف، با استفاده از رویکرد F-GDEA یک رویکرد تلفیقی فازی جدید به نام اختصاری HF-GDEA پیشنهاد میدهیم. با این رویکرد پیشنهادی، رتبهبندی حاصل از روشهای مختلف را با یکدیگر تلفیق نموده و یک رتبهبندی جدید برای واحدهای تصمیمگیری ارائه میدهیم، بهعبارتدیگر، رویکرد HF-GDEA، امکان مقایسه و درنتیجه انتخاب یک جواب بهینه از بین جوابهای بهینه پارتو را فراهم میسازد. در پایان رویکرد پیشنهادی بر روی دو نمونه کاربردی اعمال و نتایج عددی آن آورده شده است.
مقاله پژوهشی
بهینه سازی فازی
مرتضی گلی؛ سید هادی ناصری؛ مهرداد غزنوی
چکیده
دراین مقاله با یک مساله برنامهریزی خطی با اعداد فازی شهودی ذوزنقهای نامتقارن سرو کار داریم. در سالهای اخیر، نویسندگانزیادی به مطالعه بر روی اعداد فازی شهودی ذوزنقهای متقارن پرداختند. آنها بعد از تعریفیک تابع رتبهبندی و عملیات حساب بر روی این اعداد، به حل مساله برنامهریزی خطی فازی شهودی پرداختند. اما مشکل اصلی روش آنها ...
بیشتر
دراین مقاله با یک مساله برنامهریزی خطی با اعداد فازی شهودی ذوزنقهای نامتقارن سرو کار داریم. در سالهای اخیر، نویسندگانزیادی به مطالعه بر روی اعداد فازی شهودی ذوزنقهای متقارن پرداختند. آنها بعد از تعریفیک تابع رتبهبندی و عملیات حساب بر روی این اعداد، به حل مساله برنامهریزی خطی فازی شهودی پرداختند. اما مشکل اصلی روش آنها این بود که تنها برای اعداد فازی شهودی ذوزنقهای متقارن برقرار بود. حال به منظور رفع این مشکل، ما در این مقاله به ارائه یک حساب جدید و همچنینیک ترتیب جدید برای اعداد فازی شهودی ذوزنقهای نامتقارن میپردازیم. در ادامه ما مدل کلی مسائل برنامهریزی خطی با اعداد فازی شهودی ذوزنقهای نامتقارن را ارائه کرده و به اثبات تعدادی از قضایای مهم برای حل آن میپردازیم. سپس به ارائه الگوریتم سیمپلکس فازی شهودی پرداخته و در انتها با ارائه دو مثال، کاربرد این رویکرد جدید را نشان داده و برتری آن را نسبت به حالت فازی نشان خواهیم داد.
مقاله کاربردی
تصمیمگیری چند شاخصه
روح اله کیانی قلعه نو
چکیده
در دهه اخیر روشهای تصمیمگیری چندمعیاره کاربرد قابل توجهی برای ارزیابی واحدهای متعدد با شرح وظایف مشابه داشته است. یکی از روشهای پرکاربرد که بر پایه مبانی ریاضی بنا شده است، روش تاپسیس میباشد. به جهت آنکه سازوکار رتبهبندی در روش تاپسیس بر مبنای فاصلهسنجی عملکرد از ایده آل مثبت و ایده آل منفی میباشد و وجود دادههای ...
بیشتر
در دهه اخیر روشهای تصمیمگیری چندمعیاره کاربرد قابل توجهی برای ارزیابی واحدهای متعدد با شرح وظایف مشابه داشته است. یکی از روشهای پرکاربرد که بر پایه مبانی ریاضی بنا شده است، روش تاپسیس میباشد. به جهت آنکه سازوکار رتبهبندی در روش تاپسیس بر مبنای فاصلهسنجی عملکرد از ایده آل مثبت و ایده آل منفی میباشد و وجود دادههای دورافتاده[1] میتواند تاثیر منفی روی محاسبات بگذارد، در این پژوهش اصلاح روش تاپسیس به گونهای که بتواند دادههای پرت را کنترل نماید در دستور کار قرار گرفته و الگوریتم اصلاح شده برای روش تاپسیس، معرفی شده است. با هدف اعتبارسنجی الگوریتم ارائه شده، عملکرد 1951 شعبه بانک کشاورزی در بخش مطالعه موردی، مورد ارزیابی قرار گرفت و نتایج با روش استاندارد تاپسیس مقایسه شده است. محاسبه روش تاپسیس اصلاح شده با در نظر گرفتن ضرایب مختلف کنترل پراکندگی دادهها و بررسی ضرایب همبستگی نشان میدهد که روش تاپسیس اصلاح شده توانسته به خوبی دادههای دورافتاده را کنترل نماید. 1 Outlier
مقاله پژوهشی
تصمیمگیری چند شاخصه
ناعمه زرین پور؛ محسن امیری؛ محمد هادی نعمت الهی
چکیده
صنعت ساخت و ساز سبز در پی توسعه شهرنشینی، رشد جمعیت جهان و افزایش تقاضا برای سازههایی با پایداری بیشتر و سازگار با محیط زیست به وجود آمده است و با توجه به مزایایی نظیر صرفهجویی در مصرف انرژی و منابع، انتشار کمتر گازهای گلخانهای و بهینهسازی سلامت ساکنین ساختمان به سرعت گسترش یافته است. توسعه و برنامهریزی شهری مبتنی بر ساختمانهای ...
بیشتر
صنعت ساخت و ساز سبز در پی توسعه شهرنشینی، رشد جمعیت جهان و افزایش تقاضا برای سازههایی با پایداری بیشتر و سازگار با محیط زیست به وجود آمده است و با توجه به مزایایی نظیر صرفهجویی در مصرف انرژی و منابع، انتشار کمتر گازهای گلخانهای و بهینهسازی سلامت ساکنین ساختمان به سرعت گسترش یافته است. توسعه و برنامهریزی شهری مبتنی بر ساختمانهای سبز نسبت به ساختمانهای عادی بسیار پیچیدهتر است و به همین دلیل برنامهریزی دقیق و جامع برای شناسایی عوامل ایجاد ریسک در موفقیت پروژههای ساختمانهای سبز ضروری به نظر میرسد. این پژوهش با هدف شناسایی و ارزیابی ریسک ساختمانهای سبز بر اساس یک مطالعه موردی در شهر شیراز انجام شده است. در این راستا، بر اساس نظرات تیم خبرگان متشکل از مهندسین مشاور، طراحان، مجریان، پیمانکاران و همچنین پیشینه پژوهش، 17 عامل به عنوان مهمترین عوامل در ریسک ساختمانهای سبز شناسایی و در پنج گروه سیاستها و استانداردها، عوامل اقتصادی، عوامل زیستمحیطی، عوامل مدیریتی و عوامل فنی و کیفیت طبقهبندی شده است. ارتباط بین عوامل ریسک و زیرمعیارهای آن با روش دیمتل بررسی و سپس با استفاده از روش فرآیند تحلیل شبکهای(ANP) رتبهبندی عوامل ریسک صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان میدهد که قوانین دولتی و مراحل تصویب پیچیده، تاخیر پروژه، فقدان بیمه خاص برای مراحل ساخت ساختمان سبز و عدم برآورد دقیق میزان بازده سرمایه گذاری به ترتیب از مهمترین عوامل ریسک در ساختمانهای سبز است که باید طراحان سیستم شهری با تمرکز بر آنها، موفقیت صنعت نوظهور ساخت و ساز سبز در شهرها را افزایش دهند.
مقاله پژوهشی
مدلهای زمانبندی
حبیبه نظیف؛ خدیجه قاضیانی
چکیده
جدول زمانی، مسئله قرار دادن منابع خاص با توجه به محدودیتها در تعداد محدودی بازهی زمانی و مکانی به منظور ارضا مجموعهای از اهداف است که در مسائل متنوعی کاربرد دارد. از جمله این مسائل، میتوان به مسئله جدول زمانی امتحانات دانشگاهی (UETP) اشاره کرد که از اهمیت خاصی در مسائل آموزشی برخوردار است. مسئله جدول زمانی امتحانات دانشگاهی در ...
بیشتر
جدول زمانی، مسئله قرار دادن منابع خاص با توجه به محدودیتها در تعداد محدودی بازهی زمانی و مکانی به منظور ارضا مجموعهای از اهداف است که در مسائل متنوعی کاربرد دارد. از جمله این مسائل، میتوان به مسئله جدول زمانی امتحانات دانشگاهی (UETP) اشاره کرد که از اهمیت خاصی در مسائل آموزشی برخوردار است. مسئله جدول زمانی امتحانات دانشگاهی در واقع تخصیص مجموعهای معین از امتحانات به تعداد ثابتی از بازههای زمانی و اتاقها میباشد، بهطوریکه تمام محدودیتهای سخت را برآورده کند، همچنین محدودیتهای نرم نیز تا حد ممکن بهینه شوند. این تحقیق به ارائه و بررسی یک رویکرد اصلاحی برای بهینهسازی UETP بدون ظرفیت میپردازد. در این رویکرد یک الگوریتم ژنتیک(GA) پیشنهادی بهوسیله عملگرهای جستجوی محلی اصلاح میشود. این عملگرها تغییراتی که مستلزم انتقال یا تعویض امتحانات زمانبندی شده است را در جدول زمانی ایجاد کرده و در نتیجه توانایی جستجوی الگوریتم را تا حد زیادی بهبود میبخشند. با استفاده از مجموعه مسائل نمونه کارتر، کارآیی و مؤثر بودن رویکرد پیشنهادی در مقایسه با دیگر روشهای موجود بررسی میشود. نتایج محاسبات نشان میدهد که این رویکرد در بهبود جوابها کاملاً مؤثر و رقابتی بوده و قادر است در بیشتر نمونهها، جوابهای بهتری در مقایسه با الگوریتمهای دیگر تولید کند.