الگوریتمهای فراابتکاری
ابراهیم فربد؛ علیرضا حمیدیه
چکیده
هدف: هدف از انجام این تحقیق تبیین اثرگذاری زنجیره تأمین سبز بر عملکرد اقتصادی، با تاکید بر نقش میانجی نوآوری سبز، مدیریت زیستمحیطی و مدیریتکیفیت در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میباشد.روششناسی پژوهش: در این پژوهش با رویکرد شبکه عصبی پرسپترون چندلایه و مدلسازی معادلات ساختاری واریانس محور در نرمافزارهای ...
بیشتر
هدف: هدف از انجام این تحقیق تبیین اثرگذاری زنجیره تأمین سبز بر عملکرد اقتصادی، با تاکید بر نقش میانجی نوآوری سبز، مدیریت زیستمحیطی و مدیریتکیفیت در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میباشد.روششناسی پژوهش: در این پژوهش با رویکرد شبکه عصبی پرسپترون چندلایه و مدلسازی معادلات ساختاری واریانس محور در نرمافزارهای SPSS26 و SmartPls3.3.3 بررسی شده است.یافتهها: نتایج نشان میدهد که مدیریت زنجیره تأمین سبز بر عملکرد اقتصادی تاثیرگذار بوده و نوآوری سبز، مدیریتزیستمحیطی و مدیریت کیفیت، عملکرد اقتصادی را افزایش میدهند. استقرار زنجیره تأمین سبز باعث رعایت الزامات زیست محیطی شده و با رعایت الزامات زیستمحیطی، بهرهوری نیروی کار به واسطه آموزش تخصصی کارکنان بهبود پیدا میکند.اصالت/ارزش افزوده علمی: در پژوهشهای قبلی دیدگاههای موافق و مخالفی در رابطه بین مدیریت زیستمحیطی و بهرهوری نیروی کار در نظر گرفته نشده است. در این پژوهش با توجه به انتخاب جامعه شرکتهای پذیرفته شده در بازار بورس اوراق بهادار تهران در دوران کرونا و نمونه آماری منتخب به روش سیستماتیک حذفی و نمونهگیری در دسترس، این دیدگاهها بررسی شدند. همچنین در قسمت روش پژوهش اکثر تحقیقات فقط به برازش مدل با روش معادلات ساختاری و معادلههای رگرسیون اکتفا کردهاند، در حالی که در این تحقیق مدل پیشنهادی با روش شبکه عصبی پرسپترون چندلایه و معادلات ساختاری واریانس محور برازش و در نهایت جهت ارزیابی مدل مقایسه پیشبینی عملکرد اقتصادی از شاخص ریشه میانگین مربعات خطا استفاده شده است.
بهینه سازی در علوم و مهندسی
فاطمه باباکردی
چکیده
از آنجاییکه مسائل زندگی روزمره نسبی و مبهم می باشند، تا کنون ابزارهای مختلفی نظیر مجموعه های فازی، مجموعه های فازی شهودی و ... برای بیان این ابهامات در مدل بندی ریاضی بیان شده است. تورا در سال 2009 با معرفی مجموعه های فازی مردد افق جدیدی برای بحث روی مسائلی که با تردید در تصمیم گیری مواجه هستند، گشود. در ادامه ی کار تورا به گسترش کمی و کیفی ...
بیشتر
از آنجاییکه مسائل زندگی روزمره نسبی و مبهم می باشند، تا کنون ابزارهای مختلفی نظیر مجموعه های فازی، مجموعه های فازی شهودی و ... برای بیان این ابهامات در مدل بندی ریاضی بیان شده است. تورا در سال 2009 با معرفی مجموعه های فازی مردد افق جدیدی برای بحث روی مسائلی که با تردید در تصمیم گیری مواجه هستند، گشود. در ادامه ی کار تورا به گسترش کمی و کیفی مجموعه های فازی مردد پرداخته شد. در این مقاله جهت آشنایی هر چه بیشتر پژوهشگران با مجموعه های فازی مردد به مروری برانواع مجموعه های فازی مردد نظیر مجموعه های فازی مردد دوآل، مجموعه های فازی مردد تعمیم یافته و... که تا کنون تعریف شده است می پردازیم.
بهینه سازی با روش های عددی
عباس پرچمی؛ مجید دوست محمدی؛ ماشاالله ماشینچی
چکیده
روش نیوتن که مشهور به الگوریتم نیوتن رافسون نیز میباشد، بهعنوان یکیاز کارآمدترین روشهای عددی در ریاضیات، برای تقریب زدن ریشهی معادلات غیر خطی روی میدان اعداد حقیقی شناخته شده است. در اینمقاله پس از بیان و تفسیر اینروش، به یکیاز پرکاربردترین موارد استفادهی آن در علم آمار، یعنی برآورد پارامترهای مجهول جامعه بهروش ...
بیشتر
روش نیوتن که مشهور به الگوریتم نیوتن رافسون نیز میباشد، بهعنوان یکیاز کارآمدترین روشهای عددی در ریاضیات، برای تقریب زدن ریشهی معادلات غیر خطی روی میدان اعداد حقیقی شناخته شده است. در اینمقاله پس از بیان و تفسیر اینروش، به یکیاز پرکاربردترین موارد استفادهی آن در علم آمار، یعنی برآورد پارامترهای مجهول جامعه بهروش بیشترین درستنمایی، میپردازیم. جهت تسهیل در انتقال مفاهیم، مطالب اینمقاله با چندین مثال عددی مختلف و برنامههای رایانهای آنها همراه شده است.
مدلسازی ریاضی/ تصادفی/ پویا/احتمالی/فازی
اکبر دهقان نژاد؛ نسیم دریانی
چکیده
هدف: در معماری اسلامی استفاده از چفدها برای ساخت بناهای گنبدی شکل بسیار مرسوم بوده است. بهطوریکه تحقیق در زمینه نحوه ساخت گنبد زیارتگاهها و مساجد بدون شک به مطالعه چفد مولد آن بنا هدایت میشود. در این مقاله قصد داریم گنبدها را از منظر هندسه دیفرانسیل و بهعنوان رویه دوار بررسی و مدلسازی هندسی کنیم. درواقع تلاش میشود ...
بیشتر
هدف: در معماری اسلامی استفاده از چفدها برای ساخت بناهای گنبدی شکل بسیار مرسوم بوده است. بهطوریکه تحقیق در زمینه نحوه ساخت گنبد زیارتگاهها و مساجد بدون شک به مطالعه چفد مولد آن بنا هدایت میشود. در این مقاله قصد داریم گنبدها را از منظر هندسه دیفرانسیل و بهعنوان رویه دوار بررسی و مدلسازی هندسی کنیم. درواقع تلاش میشود پیوند علمی بین هنر معماری و هندسه دیفرانسیل را به طریقی که برای صاحبنظران در هر دو گرایش معماری و ریاضی موردتوجه باشد، مطرح نماییم.روششناسی پژوهش: در معماری، گنبد محصول دوران یک چفد مولد حول محور عمودی است. این تعبیر معادل تعریف رویه دوار (منحنی مولد) در مبحث هندسه دیفرانسیل است. به روشهای ویژهای میتوان منحنی مولد (ضابطه چفد) را بهدست آورد. در ابتدا باتوجه به نحوه ترسیم، نیمی از چفد را در صفحه اقلیدسی xoz برحسب طول دهانه گنبد پارامتری میکنیم و سپس منحنی حاصل (همان منحنی مولد) را حول محور عمودی z دوران میدهیم. روش انجام این پژوهش بهصورت کمی و شامل محاسبات مربوط به انواع گنبدها بوده و نوع آن را میتوان پژوهشی توصیفی دانست.یافتهها: ما میان ریاضیات حاکم بر ساختمانهای گنبدی شکل چفد مولد ارتباط معناداری پیدا کردیم.اصالت/ارزش افزوده علمی: باتوجه به تعدد انواع چفدها در معماری، در این مقاله بعد از بیان برخی تعاریف لازم از هندسه دیفرانسیل، علاوه بر ارایه روش ترسیم هر چفد، تنها محاسبات مربوط به انواع چفدهای پاتوپا، شاخبزی، پنج اوهفت و شبدری را خواهیم آورد. در انتها به پیادهسازی محاسبات خود روی گنبد مسجد جمعه اردبیل خواهیم پرداخت.
تجزیه و تحلیل و مدلسازی مدیریت زنجیره تامین
جاوید قهرمانی نهر؛ مهرناز سادات سید بطحائی
چکیده
هدف: در این مقاله یک شبکه لجستیک بشردوستانه با در نظر گرفتن قرارداد خرید در شرایط عدم قطعیت طراحی شده است. با توجه به اهمیت موضوع اینگونه شبکهها در زمان وقوع حوادث غیرمترقبه، مدل طراحی شده درصدد تعیین انبارهای مرکزی و محلی و همچنین پناهگاهها جهت انتقال مصدومین میباشد. همچنین تعین بهینه مقدار موجودی انبار و نحوه صحیح انتقال اقلام ...
بیشتر
هدف: در این مقاله یک شبکه لجستیک بشردوستانه با در نظر گرفتن قرارداد خرید در شرایط عدم قطعیت طراحی شده است. با توجه به اهمیت موضوع اینگونه شبکهها در زمان وقوع حوادث غیرمترقبه، مدل طراحی شده درصدد تعیین انبارهای مرکزی و محلی و همچنین پناهگاهها جهت انتقال مصدومین میباشد. همچنین تعین بهینه مقدار موجودی انبار و نحوه صحیح انتقال اقلام و مصدومین از دیگر تصمیمات شبکه مدنظر است. در این مقاله قرارداد خرید اقلام قبل و بعد از وقوع حوادث با تأمینکنندگان بسته میشود تا نسبت به شدت وقوع حادثه نسبت به تأمین مواد اولیه اقدام نمایند.روششناسی پژوهش: به دلیل وجود عدم قطعیت در مدل از روش بهینهسازی استوار جهت کنترل عدم قطعیت و به دلیل NP-Hard بودن مدل از الگوریتم جدید ترکیبی گرگ خاکستری با ژنتیک (GGWA) جهت حل مدل استفاده شده است.یافته ها: نتایج نشان میدهد بهکارگیری قرارداد منجر به کاهش هزینههای کل شبکه لجستیک بشردوستانه شده است. مقایسه میانگینهای تابع هدف و زمان محاسباتی نشان از سرعتبالای الگوریتم GGWA در یافتن جوابهای نزدیک به بهینه نسبت به الگوریتمهای PSO و GA دارد.اصالت/ارزش افزوده علمی: در این مقاله یک مدل نوین از شبکه زنجیره تأمین بشردوستانه طراحی شده است که با استفاده از الگوریتم ترکیبی GGWA در کوتاه ترین زمان، نتایج بسیار مطلوبی از مسئله کسب شده است.
مدل های بهینه سازی ریاضی
لیلا ترک زاده
چکیده
هدف: ارائه رهیافت تحلیلی بهمنظور حداقلسازی ریسک برای موقعیتی که معاملهگران با ریسک مدل بهعنوان یک ریسک مالی منتج از انتخاب مدل تقریب، برای فضای وضعیت اوراق بهادار مبنا در برآوردهای مالی، روبرو هستند.روششناسی پژوهش: بهبود مناسب مدل قیمتگذاری اختیار دوجملهای استاندارد و استفاده از سازوکار پرتفوی معادلساز در وضعیت خاصی ...
بیشتر
هدف: ارائه رهیافت تحلیلی بهمنظور حداقلسازی ریسک برای موقعیتی که معاملهگران با ریسک مدل بهعنوان یک ریسک مالی منتج از انتخاب مدل تقریب، برای فضای وضعیت اوراق بهادار مبنا در برآوردهای مالی، روبرو هستند.روششناسی پژوهش: بهبود مناسب مدل قیمتگذاری اختیار دوجملهای استاندارد و استفاده از سازوکار پرتفوی معادلساز در وضعیت خاصی از بازار ناکامل که معاملهگران در مورد فضای وضعیت واقعی فرایند دوجملهای سهام، نامطمئن هستند.یافتهها: از چشمانداز تحقیقاتی، با فرضیههای مختلف یک مدل تقریب طراحی و تعمیم داده شد که ریسک مدل را برای قیمتگذاری اختیارات خرید به حداقل میرساند. از دیدگاه کاربرد عملی، نتایج حاصل برای مؤسسات مالی این بینش را فراهم میسازد که در بازارهای مرتبط با اختیارات یک سازوکار برای تعدیل نوسانات زیاده از حد پیشبینی نمایند.اصالت/ارزش افزوده علمی: بررسی مسئلهی ریسک مدل با حفظ چارچوب ساده و ظرافت مدل دوجملهای انجام و سپس اثبات میشود که با تعریف بهینگی به مفهوم حداقل خطاهای میانگین-مربع، انتخاب یک مدل تقریب بهینه میسر است. علاوه براین پیادهسازی و کارایی روش برای مدل چند دورهای نیز تبیین می شود.
بهینه سازی با روش های عددی
نوشین حکمی پور
چکیده
هدف: در این مقاله آزمون عمر شتابیده تنش ثابت k مرحلهای تحت سانسور فزاینده نوع اول، برای توزیع لومکس در حالتی که هر دو پارامتر آن غیر ثابت هستند، مورد بررسی قرار گرفته است. هدف از این مقاله براورد پارامترهای مدل با استفاده از الگوریتم EM و بهینه کردن طرح چنین آزمونی است.روششناسی پژوهش: اغلب آزمونهای طول عمر به مدت زمان زیادی جهت انجام ...
بیشتر
هدف: در این مقاله آزمون عمر شتابیده تنش ثابت k مرحلهای تحت سانسور فزاینده نوع اول، برای توزیع لومکس در حالتی که هر دو پارامتر آن غیر ثابت هستند، مورد بررسی قرار گرفته است. هدف از این مقاله براورد پارامترهای مدل با استفاده از الگوریتم EM و بهینه کردن طرح چنین آزمونی است.روششناسی پژوهش: اغلب آزمونهای طول عمر به مدت زمان زیادی جهت انجام آزمون نیازمندند و این یک مسئله در طراحی آزمون است. یک راه مواجه با این مشکل، استفاده از آزمونهای عمر شتابیده میباشد. مکانیزم این آزمونها به این صورت است که با اعمال تنشی بیش از حد طبیعی به محصولات، روند تخریب محصول را افزایش میدهند و به این ترتیب مدت زمان انجام آزمون کاهش مییابد. آزمونهای عمر شتابیده انواع مختلفی دارند که در این مقاله از مدل تنش ثابت استفاده شده است. برای براورد ماکسیمم درستنمایی پارامترهای مجهول از الگوریتم EM استفاده شده که برای دادههای مفقود شده روش مناسبی است. همچنین به منظور بهینه کردن طرح آزمون مورد بررسی از دو معیار استفاده شد و تاثیر عواملی همچون حجم نمونه، تعداد سطوح تنش، تعداد بازبینیها و احتمال سانسور میانی بر کارایی آزمون مورد بررسی قرار گرفت.یافتهها: بر مبنای مطالعات شبیهسازی و یک مجموعه داده واقعی نشان داده شد که براورد EMارائه شده، خوب است. همچنین تحت معیار بهینهسازی دوم، آزمون کاراتری نسبت به معیار اول حاصل شد. به علاوه برای دستیابی به آزمون کاراتر، بهتر است از حجم نمونه، تعداد سطوح تنش و تعداد بازبینی کمتر و احتمال سانسور میانی بیشتر استفاده کرد. اصالت/ارزش افزوده علمی: در این بررسی برای جمعآوری دادههای طول عمر از روش بازبینی دورهای استفاده شده است. گرچه روش بازبینی مداوم یک روش ایدهآل است. ولی گاهی اوقات به دلیل محدودیتهای موجود در آزمون و یا محدودیت بودجه، امکان بازبینی مداوم وجود ندارد و ناچار به استفاده از روش بازبینی دورهای هستیم. در این صورت، زمان دقیق شکست محصولات در دسترس نیست و فقط تعداد شکستها در زمانهای خاصی در دسترس میباشد. به علاوه در این مقاله در نظر گرفته شده که هر دو پارمتر شکل و مقیاس در توزیع لومکس دارای رابطه لگ خطی با سطوح تنش هستند.
تحلیل پوششی داده ها
محمد افضلی نژاد؛ ندا افضلی نژاد
چکیده
هدف: مقاله به بررسی ساختارهای شبکهای ستارهای با مدیریت متمرکز میپردازد و مدلهایی جهت ارزیابی کارایی چنین ساختارهایی ارایه میدهد. علیرغم کاربرد و اهمیت زیاد، چنین ساختارهایی در تحلیل پوششی دادهها موردمطالعه قرار نگرفتهاند.روششناسی پژوهش: از روش تحلیل پوششی دادهها برای مدلسازی استفاده میشود و یک روش دوسطحی برای ...
بیشتر
هدف: مقاله به بررسی ساختارهای شبکهای ستارهای با مدیریت متمرکز میپردازد و مدلهایی جهت ارزیابی کارایی چنین ساختارهایی ارایه میدهد. علیرغم کاربرد و اهمیت زیاد، چنین ساختارهایی در تحلیل پوششی دادهها موردمطالعه قرار نگرفتهاند.روششناسی پژوهش: از روش تحلیل پوششی دادهها برای مدلسازی استفاده میشود و یک روش دوسطحی برای ارزیابی کارایی در این نوع از شبکهها پیشنهاد میشود.یافتهها: مدلها در دو شکل مضربی و پوششی توسعه داده میشوند. فرمولهای لازم برای تجزیه کارایی و تصویرسازی واحدهای تصمیمگیرنده ارایه میگردند. برخی نتایج با استفاده از تحلیل نظری و عددی ثابت میگردند.اصالت/ارزش افزوده علمی: نحوه ارزیابی ساختار شبکهای ستارهای که در بسیاری از مسایل دنیای واقعی دیده میشود معرفی و پایهگذاری میگردد. تکنیکهای پیشنهادی، بحثهای نظری و روشهای تحلیلی کمک موثری به توسعه تحلیل پوششی دادهها و کاربردهایش مینماید.
بهینه سازی در علوم و مهندسی
سعید رضایی مقدم؛ اصلان دوستی
چکیده
هدف: تحقیق حاضر در پی آن است که یک ارائه مدل ریاضی برنامهریزی تولید تجمیعی چندهدفه چند محصولی چندمرحلهای برای چند دوره در زنجیره تأمین معکوس تحت شرایط عدم قطعیت با استفاده از الگوریتم فرا ابتکاری ژنتیک ارائه نماید.روششناسی پژوهش: اولین تابع هدف مدل مذکور حداقل سازی انواع هزینه، تابع هدف دوم حداکثر سازی کیفیت محصولات تولیدی ...
بیشتر
هدف: تحقیق حاضر در پی آن است که یک ارائه مدل ریاضی برنامهریزی تولید تجمیعی چندهدفه چند محصولی چندمرحلهای برای چند دوره در زنجیره تأمین معکوس تحت شرایط عدم قطعیت با استفاده از الگوریتم فرا ابتکاری ژنتیک ارائه نماید.روششناسی پژوهش: اولین تابع هدف مدل مذکور حداقل سازی انواع هزینه، تابع هدف دوم حداکثر سازی کیفیت محصولات تولیدی در زنجیره تأمین مذکور، تابع هدف سوم و چهارم به ترتیب بیانگر حداقل کردن مجموع وزنی حداکثر کمبود در میان مشتریان و حداکثر کردن مجموع وزنی حداقل میزان تأمین کالا از تأمینکنندگان است. در این مدل تابع هدف اول و دوم در حالت عدم قطعیت -استوار فازی احتمالی به روش مالوی بر اساس سناریونویسی طراحیشده است.یافته ها: نتایج حاصل از حل مدل ریاضی پیشنهادی کاربردی توسعهیافته با کد نویسی در نرمافزار متلب مورد تأیید مسئولین شرکت قطعات بتنی بروجن استحکام واقع شد و در جدولهای (16) و (17) آورده شده است.اصالت/ارزش افزوده علمی: آنچه در طراحی این مدل که بهصورت برنامهریزی غیرخطی فرمول شده است، اهمیت دارد و در پژوهشهای مشابه مشاهده نشده است، وجود مرکز بازسازی و مرکز نگهداری و تعمیرات و در نظر گرفتن توابع هدف برای رضایت مشتریان و تأمینکنندگان و نیز توجه به کیفیت محصول دریافت شده از تأمینکنندگان و محصول تولیدشده بهوسیله تولیدکننده میباشد.
بهینه سازی استوار
فهیمه باروقی؛ سودابه سیدی قمی
چکیده
در این مقاله، مساله مکانیابی مرکز-میانه مسیر استوار روی شبکههای درختی با وزنهای راسی بازهای یکسان برای هر دو مساله میانه مسیر و مرکز مسیر مورد بررسی قرار میگیرد. تابع هدف استفاده شده در این مقاله، جمع ساده تابع هدف مساله میانه مسیر و مرکز مسیر است. در کارهایی که در ادبیات تحقیقی صورت گرفته است، وزن رئوس برای هر دو مساله مکانیابی میانه ...
بیشتر
در این مقاله، مساله مکانیابی مرکز-میانه مسیر استوار روی شبکههای درختی با وزنهای راسی بازهای یکسان برای هر دو مساله میانه مسیر و مرکز مسیر مورد بررسی قرار میگیرد. تابع هدف استفاده شده در این مقاله، جمع ساده تابع هدف مساله میانه مسیر و مرکز مسیر است. در کارهایی که در ادبیات تحقیقی صورت گرفته است، وزن رئوس برای هر دو مساله مکانیابی میانه مسیر و مرکز مسیر مجزا در نظر گرفته شده است. رویکرد استفاده شده برای محاسبه جواب استوار، رویکرد مینیماکس پشیمانی است. با استفاده از رویکرد مینیماکس پشیمانی، یک الگوریتم ترکیبیاتی با زمان اجرای O(n^5) برای محاسبه جواب استوار مساله مرکز-میانه مسیر استوار روی شبکههای درختی ارائه میشود. در این مقاله، با استفاده از سناریوهای بدترین حالت مسائل مرکز مسیر و میانه مسیر، سناریوهای بدترین حالت مساله مرکز-میانه مسیر استوار پیدا شده و با استفاده از آن، یک جواب استوار برای مساله مورد نظر محاسبه میشود.
مدلسازی ریاضی/ تصادفی/ پویا/احتمالی/فازی
علیرضا حاجی حسینی؛ علی پایان؛ علی سالاری
چکیده
یکیاز مهمترین وظایف مدیران سازمانها، ارزیابی عملکرد واحدهای درون سازمانی است زیرا تنها ارزیابی عملکرد میتواند به مدیر در مورد اینکه سازمانش تا چهاندازه در جهت اهدافی که برای تحقق آن تاسیس شده گام برداشته است آگاهی و اطلاع دهد تا مدیر درصورت وجود نقاط ضعف و عملکرد ضعیف سازمانش اقدام اصلاحی اتخاذ نماید و عملکرد سازمانش ...
بیشتر
یکیاز مهمترین وظایف مدیران سازمانها، ارزیابی عملکرد واحدهای درون سازمانی است زیرا تنها ارزیابی عملکرد میتواند به مدیر در مورد اینکه سازمانش تا چهاندازه در جهت اهدافی که برای تحقق آن تاسیس شده گام برداشته است آگاهی و اطلاع دهد تا مدیر درصورت وجود نقاط ضعف و عملکرد ضعیف سازمانش اقدام اصلاحی اتخاذ نماید و عملکرد سازمانش را بهبود بخشد. در همین راستا، این پژوهش به ارزیابی دقیق و نادقیق کارایی نسبی پایهی یازدهم مدارس غیردولتی استان سیستان و بلوچستان پرداخته است. روشهای مختلفی برای ارزیابی عملکرد سازمانها وجود دارد یکیاز مهمترین این روشها، تکنیک تحلیل پوششی دادهها میباشد که با مقایسهی کارایی واحدهای سازمان با یکدیگر، واحدهای کارا را از واحدهای ناکارا تمیز میدهد. انتخاب ورودی و خروجیها در این تحقیق با توجه به تحقیقات مشابه و مصاحبه با کارشناسان و خبرگان انجام پذیرفته است. در این تحقیق، کارایی نسبی55 پایهی یازدهم از مدارس غیردولتی استان سیستان و بلوچستان با استفاده تحلیل پوششی دادهها برای سال تحصیلی 1396-1395 محاسبه و واحدهای کارا و ناکارا مشخص شده، سپس کارایی این مدارس با استفاده از کارایی تکنیکی، پیشنهادی بهصورت بازهی فازی ارائه شده و نهایتا رتبهبندی شده است.
مدلسازی مالی
سید ابراهیم میرمحمدی؛ مهدی معدنچی زاج؛ حسین پناهیان؛ حسین جباری
چکیده
هدف: تشابه ریسک یکی از مدلهای انتخاب سبد سهام میباشد که پس از بحران مالی آمریکا در سال 2008 موردتوجه بسیار قرارگرفته است. فلسفه این مدل اختصاص تا حد یکسان ریسک سبد بین داراییهای تشکیلدهنده آن میباشد. هدف پژوهش حاضر، ارائه مدل انتخاب سبد سهام ترکیبی تشابه ریسک و تحلیل عاملی بر پایه تغییر رژیم مارکوف میباشد.روششناسی پژوهش: ...
بیشتر
هدف: تشابه ریسک یکی از مدلهای انتخاب سبد سهام میباشد که پس از بحران مالی آمریکا در سال 2008 موردتوجه بسیار قرارگرفته است. فلسفه این مدل اختصاص تا حد یکسان ریسک سبد بین داراییهای تشکیلدهنده آن میباشد. هدف پژوهش حاضر، ارائه مدل انتخاب سبد سهام ترکیبی تشابه ریسک و تحلیل عاملی بر پایه تغییر رژیم مارکوف میباشد.روششناسی پژوهش: در پژوهش حاضر مدل انتخاب سبد سهام ترکیبی تشابه ریسک و تحلیل عاملی بر پایه تغییر رژیم مارکوف معرفی میشود. تغییر رژیم مارکوف کمک میکند تا ماتریس کواریانس موجود در تابع هدف مدل تشابه ریسک به کمک تحلیل عاملی وابسته به متغیر حالت برآورد شود. بر این اساس در ابتدای هر دوره سرمایهگذاری متغیر حالت مشخص و بر اساس آن ماتریس کواریانس داراییها محاسبه میشود و در مدل تشابه ریسک مورداستفاده قرار میگیرد.یافته ها: سبد سهام نمونهای پژوهش متشکل از 8 صنعت (بهعنوان داراییهای سبد) از بورس اوراق بهادار تهران در بازه 1390 تا 1399 نشان میدهد که مدل ترکیبی پژوهش نسبت به مدلهای متداول میانگین-واریانس و برابری وزن، نسبت شارپ بالاتری دارد و درافتهای بازار نسبت به دو مدل مذکور مقاومتر است و زیان کمتری تولید میکند.اصالت/ارزشافزوده علمی: نوآوری و اهمیت پژوهش در استوار سازی سبد سهام تشابه ریسک بهوسیله پارامتر ماتریس کواریانس با رویکرد تحلیل عاملی بر پایه تغییر رژیم مارکوف میباشد. بدینصورت انتظار میرود تا در حالات مختلف بازار، انتظارات از سبد سهام با واقعیت تطابق بیشتری داشته و در ریزشهای بازار ضرر کمتری تولید شود.
تصمیمگیری چند شاخصه
سحر اسماعیلی؛ کیامرث فتحی هفشجانی؛ چنگیز والمحمدی؛ علی اکبر حدادی هرندی
چکیده
هدف: این مقاله درصدد ارایه ساختاری منعطف برای سازمان یادگیرنده متناسب با شرایط مدارس ایران میباشد تا با استفاده از آن مدارس به عنوان یک سازمان آموزشی در مواجهه با محیط پیوسته در حال تغییر، نوآوری و اثربخشی را تسهیل کنند و با آموزش ارزشهای انسانی و اصول تعلیم و تربیت، کمک کنند دانش آموزان تبدیل به افرادی شوند که به نحوی سالم و متمدن ...
بیشتر
هدف: این مقاله درصدد ارایه ساختاری منعطف برای سازمان یادگیرنده متناسب با شرایط مدارس ایران میباشد تا با استفاده از آن مدارس به عنوان یک سازمان آموزشی در مواجهه با محیط پیوسته در حال تغییر، نوآوری و اثربخشی را تسهیل کنند و با آموزش ارزشهای انسانی و اصول تعلیم و تربیت، کمک کنند دانش آموزان تبدیل به افرادی شوند که به نحوی سالم و متمدن در دنیای غنی از فناوریهای آینده زندگی کنند.روششناسی پژوهش: در این مقاله از روشهای تصمیمگیری چند معیاره و تکنیکهای فازی ازجمله دلفی و دنپ (دیمتل مبتنی بر فرآیند تحلیل شبکهای) برای ارایه یک چارچوب اجرایی و عملیاتی در حوزه سازمان یادگیرنده در مدارس استفاده شده است.یافتهها: نتایج حاصله به ترتیب ساختارهای سازمان یادگیرنده، مهارتهای سازمان یادگیرنده و فناوریهای سازمان یادگیرنده به عنوان معیارهای اصلی سازمان یادگیرنده در مدارس ایرانی نشان میدهد. همچنین، زیرمعیارهای رهبری تقویتکننده، فناوری مدیریت دانش، قابلیتهای شخصی و مدلهای ذهنی با ماهیت علت، نقش اساسی در شکلگیری سازمان یادگیرنده در مدارس ایفا میکنند.اصالت/ارزش افزوده علمی: محققان راه دستیابی ایران به اهداف اقتصادی پیشبینیشده در سند چشمانداز ایران 1404 را تبدیل سازمانهای ایرانی به سازمان یادگیرنده معرفی کرده است؛ اما بررسی پایگاههای اطلاعاتی علمی در ایران بیانگر این است تلاشهای محدودی در این راستا بهخصوص در مدارس صورت گرفته است. این مقاله بدون تمرکز بر چرایی و چیستی سازمان یادگیرنده، با استفاده از ابعاد و معیارهای معرفیشده در خصوص سازمان یادگیرنده، به چگونگی ارایه ساختاری منعطف برای سازمان یادگیرنده متناسب با شرایط مدارس ایران اشاره میکند.
مدلسازی ریاضی/ تصادفی/ پویا/احتمالی/فازی
حسین مهاجر؛ افشین فیاض موقر
چکیده
هدف: تصمیمگیری در مورد وجود ویژگی بازگشت به میانگین در دادههای مالی توجه بسیاری از محققان را به خود جلب کرده و آزمونهای متفاوتی برای بررسی وجود این ویژگی در دادهها مطرح شدهاند، اما باتوجه به ماهیت بسیار متغیر بازارهای مالی در دورههای زمانی مختلف، هریک از این آزمونها عموماً نتایج متفاوتی را ارائه میدهند و از طرفی، تحلیلهای ...
بیشتر
هدف: تصمیمگیری در مورد وجود ویژگی بازگشت به میانگین در دادههای مالی توجه بسیاری از محققان را به خود جلب کرده و آزمونهای متفاوتی برای بررسی وجود این ویژگی در دادهها مطرح شدهاند، اما باتوجه به ماهیت بسیار متغیر بازارهای مالی در دورههای زمانی مختلف، هریک از این آزمونها عموماً نتایج متفاوتی را ارائه میدهند و از طرفی، تحلیلهای نظری دقیقی در راستای چگونگی تشخیص نقاط بازگشت به میانگین در هر لحظه از فرایند نیز انجام نشده است. در این تحقیق به ارائه روشی برای تشخیص نقاط بازگشت به میانگین در دادههای مالی پرداخته شد. این روش میتواند به عنوان یک معیار تصمیمگیری برای ورود به بازار و یا خروج از آن در استراتژیهای معاملاتی مبتنی بر نوسانات باشد.روش: دادههای تاریخی قیمت جهانی طلا، بیت کوین، نسبت یورو به دلار، شاخص بورس تهران، نرخ ارز (دلار) و قیمت سکه طلا طی دوره 2013-2020 و اتریوم طی دوره 2016-2020 جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. ابتدا فرضیه وجود ویژگی بازگشت به میانگین از طریق دو آزمون دیکی فولر افزوده و توان هرست مورد آزمون قرار گرفته و به منظور تشخیص نقاط بازگشت به میانگین در هر لحظه از مسیر فرایند، ماکسیمم فاصله دادهها با مقدار میانگین-متحرک آن در هر لحظه از طریق توزیع گامبل مدلسازی شد.یافتهها: نتایج نشان داد که آزمونهای دیکی فولر افزوده و توان هرست نتایج متفاوتی در تشخیص این ویژگی ارائه میدهند. همچنین نتایج از طریق برآورد چندکهای 95% توزیع نشان داد که تشخیص این نقاط با استفاده از چندک توزیع مقادیر غایی (گامبل) حداقل در 78/47 درصد (5/57 درصد بدون درنظر گرفتن بیت کوین) و حداکثر در 85/92 درصد مشاهدات، صحیح بوده است. نتایج آزمون نسبت برای ارزیابی میزان صحت نقاط شناسایی شده نشان داد که تشخیص این نقاط در فرایند، تصادفی نبوده و تئوری مطرح شده در خصوص شناسایی این نقاط به طور مطلوبی عمل میکند. بهینه سازی نتایج بر پایه تحلیلهای بیشتر نیز مورد انتظار است.نتیجهگیری: تشخیص نقاط متوالی بازگشت به میانگین را میتوان نشانهای از تشکیل حباب قیمت در بازارهای سرمایه دانست. از این رو توزیع مقادیر غایی در ماکسیممهای متوالی اختلاف قیمت از روند همچنین میتواند یک توزیع مناسب برای تشخیص تشکیل حباب باشد.
بهینه سازی در علوم و مهندسی
نازیلا ادب آوازه؛ مهرداد نیکبخت؛ رضا توکلی مقدم
چکیده
هدف: گستردگی کاربرد و اهمیت موجود صنعت جوش و فرصتهای اقتصادی این صنعت نیازمند به تدوین استراتژیهای مناسب جهت زمینهسازی رشد اقتصادی به عنوان صنعتی استراتژیک به همراه مزیت رقابتی پایدار است. هزینه بالای فرایند جوش قوسی تنگستنی گاز محافظ در صنعت جوش در قبال مزایای کیفیت جوش ممتاز و پیچیدگی کم این فرایند نیازمند مدیریت است. از اینرو ...
بیشتر
هدف: گستردگی کاربرد و اهمیت موجود صنعت جوش و فرصتهای اقتصادی این صنعت نیازمند به تدوین استراتژیهای مناسب جهت زمینهسازی رشد اقتصادی به عنوان صنعتی استراتژیک به همراه مزیت رقابتی پایدار است. هزینه بالای فرایند جوش قوسی تنگستنی گاز محافظ در صنعت جوش در قبال مزایای کیفیت جوش ممتاز و پیچیدگی کم این فرایند نیازمند مدیریت است. از اینرو مطالعه و ارزیابی دقیق در استفاده صحیح از منابع مالی فرایندGTAWبسیار ضروری به نظر میرسد. مدلسازی موجب تصمیمگیری کارا به همراه مزیت رقابتی در برنامهریزی استراتژیک میشود. امروزه با برنامهریزی میتوان علاوه بر تحقق اهداف اقتصادی، اهداف و ملاحظات پایداری را نیز کسب نمود.روششناسی پژوهش: در این پژوهش یک مدل برنامهریزی خطی برای مساله کمینهسازی هزینه فرایند جوشکاری قوسی تنگستنی گاز محافظ با توجه به شرایط متفاوت اتوماتیک یا دستی توسط اپراتور یا جوشکار ماهر ارایه میشود. برای حل مساله و صحهگذاری مدل پیشنهادی از نرمافزار GAMS استفاده میشود. در نهایت جهت بررسی کاربردی بودن مدل به حل و تشریح چهار سناریو مطالعه موردی به همراه تحلیل حساسیت پرداخته میشود.یافتهها: نتایج بررسیها نشان میدهد که از دیدگاه اقتصادی، مدل ارایه شده میتواند موجب کاهش هزینه، افزایش بازدهی و رضایت مشتریان شود. رویکرد ارایه شده به بهبود فرایندجوشکاری قوسی تنگستنی گاز محافظ و افزایش بینش مدیریت منتج میشود.اصالت/ارزش افزوده علمی: مدلسازی ریاضی هزینه میتواند به تجزیهوتحلیل جامع تصمیمهای مدیریت بپردازد. مدل کمینهسازی هزینه به مدیران کمک مینماید تا ساختار و رفتار هزینه را درک نمایند. با توجه به گستره کاربرد جوش، کمینه نمودن هزینههای این فعالیت منجر به کاهش در هزینه کل یک صنعت خواهد شد.
تجزیه و تحلیل و مدلسازی مدیریت زنجیره تامین
طاهر کوچکی تاجانی؛ علی محتشمی؛ مقصود امیری؛ رضا احتشام راثی
چکیده
هدف: هدف از این مطالعه طراحی یک مدل زنجیرهتامین خون استوار که شامل مراحل جمعآوری، فرآوری و توزیع خون و محصولات خونی با درنظر گرفتن طول عمر و سن تقاضا بوده است که مدل پیشنهادی به دنبال کاهش هزینههای متحمل بر زنجیرهتامین و نیز کاهش کمبود و اتلاف محصولات خونی میباشد.روششناسی پژوهش: در این تحقیق از روش برنامهنویسی ...
بیشتر
هدف: هدف از این مطالعه طراحی یک مدل زنجیرهتامین خون استوار که شامل مراحل جمعآوری، فرآوری و توزیع خون و محصولات خونی با درنظر گرفتن طول عمر و سن تقاضا بوده است که مدل پیشنهادی به دنبال کاهش هزینههای متحمل بر زنجیرهتامین و نیز کاهش کمبود و اتلاف محصولات خونی میباشد.روششناسی پژوهش: در این تحقیق از روش برنامهنویسی ریاضی غیرخطی بهمنظور مدلسازی مساله تحقیق استفاده شده و بهمنظور مواجه با عدم قطعیت در پارامترهای مساله نیز روش برنامهریزی استوار امکانی-منعطف مختلط مبتنی بر دادههای فازی پیشنهاد شده است. مدل طراحیشده ابتدا بهمنظور اعتبارسنجی با مثالهای عددی در سایز کوچک و بزرگ و با استفاده از دادههای واقعی در یک مطالعه موردی در نرمافزار گمز مورد ارزیابی قرار گرفته است.یافتهها: یافتههای تحقیق چه در بخش اعتبارسنجی و چه در بخش مطالعه موردی، بیانگر کارایی مدل پیشنهادی میباشد. همچنین خروجی مدل انعطافپذیری مورد قبولی درمقابل عدم قطعیت مشاهدهشده در پارامترهای تحقیق داشته است.اصالت/ارزشافزوده علمی: در این تحقیق به جهت کاهش کمبود فرآوردههای خونی در شرایطی که محصول خونی همگروه با محصول خونی موردتقاضا موجود نباشد، از اصل تطبیقپذیری ABO-RH بهمنظور جایگزین نمودن تقاضای واصله با موجودی قابل تطبیق استفاده شده است و همچنین بهمنظور مقابله با عدم قطعیت در پارامترهای غیرقطعی در زنجیرهتامین یک راهکار مبتنی بر بهینهسازی استوار امکانی-منعطف پیشنهاد شده است.
مدلهای زمانبندی
هائد توکلی مقدم؛ سید حسام الدین ذگردی؛ محمدرضا امین ناصری
چکیده
هدف: در این مقاله، پس از به دست آوردن مدل یادگیری تقویتی زمانبندی با در نظر گرفتن نت پیشگویانه، چندین رویکرد ابتکاری برای ارزیابی مدل مطرح شده است. برای اینکه یک مدل یادگیری تقویتی آموزش داده شود، باید تابع پاداش و زیان آن با توجه به شرایط محیط کارگاه، تعیین شود.
روششناسی پژوهش: این مدل یادگیری در حالت های مختلف ورود کار به کارگاه ...
بیشتر
هدف: در این مقاله، پس از به دست آوردن مدل یادگیری تقویتی زمانبندی با در نظر گرفتن نت پیشگویانه، چندین رویکرد ابتکاری برای ارزیابی مدل مطرح شده است. برای اینکه یک مدل یادگیری تقویتی آموزش داده شود، باید تابع پاداش و زیان آن با توجه به شرایط محیط کارگاه، تعیین شود.
روششناسی پژوهش: این مدل یادگیری در حالت های مختلف ورود کار به کارگاه مورد بررسی قرار گرفته است.
یافتهها: نتایج به دست آمده از روش های دیگر زمانبندی، خروجی های بهتری را از خود نشان میدهد. مدل نت پیشگویانه، با چهار روش مدل سازی یادگیری مورد ارزیابی و کیفیت مدل ها مورد بررسی قرار می گیرد. با انتخاب و اضافه کردن بهترین مدل خرابی ماشین به مدل یادگیری تقویتی زمانبندی، کارهای بلادرنگ وارد شده به کارگاه، به ماشین ها تخصیص داده می شوند. با مقایسه روش مطرح شده و روش های پیشین مشخص شد که بهترین عملکرد را از خود نشان داده است.
اصالت/ارزش افزوده علمی: یکی از نوآوری های مقاله ارائه تعریف تابع پاداش برای مسئله مورد نظر می باشد.
تحلیل پوششی داده ها
غلامرضا پناهنده خوجین؛ عباس طلوعی اشلقی؛ محمد علی افشار کاظمی
چکیده
هدف از این تحقیق، تلفیق دو روش تحلیل پوششی داده ها و شبکه عصبی بمنظور ارائه یک مدل بهینه برای رتبهبندی عوامل ناکارایی در صنعت بانکداری ایران است. ابتدا از طریق مطالعه مبانی نظری و مصاحبه با خبرگان بانکی شاخصهای ارزیابی کارایی در صنعت بانکداری شناسایی و نهایی گردید. در ادامه بمنظور ارزیابی کارایی واحدها در جامعه آماری مورد مطالعه ...
بیشتر
هدف از این تحقیق، تلفیق دو روش تحلیل پوششی داده ها و شبکه عصبی بمنظور ارائه یک مدل بهینه برای رتبهبندی عوامل ناکارایی در صنعت بانکداری ایران است. ابتدا از طریق مطالعه مبانی نظری و مصاحبه با خبرگان بانکی شاخصهای ارزیابی کارایی در صنعت بانکداری شناسایی و نهایی گردید. در ادامه بمنظور ارزیابی کارایی واحدها در جامعه آماری مورد مطالعه از تکنیک تحلیل پوششی داده ها به ویژه مدل برنامه ریزی آرمانی اصلاح شده تحلیل پوششی داده ها استفاده شد، که از 32 مدیریت بانک مورد مطالعه، 3 مدیریت کارا و 29 مدیریت ناکارا تشخیص داده شدند. سپس شعب زیر مجموعه مدیریت های ناکارا مورد ارزیابی قرار گرفته و با استفاده از اطلاعات شعب ناکارا ماتریس شبکه عصبی برای تشخیص عوامل ناکارایی تهیه و با مدل های مختلف شبکه عصبی به تحلیل نتایج پرداخته شد. مدلی که کمترین میانگین مجذور خطا را داشته باشد به عنوان مدل بهینه به منظور تعیین عوامل ناکارایی انتخاب خواهد شد، در نتیجه مدل نگاشت خود سازمانده با تابع انتقال تانژانت هیپربولیک و با قاعده آموزش ممنتم 0/9 انتخاب گردید. با تحلیل حساسیت روش مذکور شاخصهای سهم نقدینگی استانها، توزیع پرسنل و هزینه های عملیاتی به عنوان مهمترین عوامل ناکارایی انتخاب شدند.
مدلسازی ریاضی/ تصادفی/ پویا/احتمالی/فازی
محمد شریف زادگان؛ طهمورث سهرابی؛ احمد جعفرنژاد چقوشی
چکیده
هدف: شرایط پیچیده حاکم بر صنایع و افزایش روزافزون هزینههای تجهیزات و ماشینآلات تولیدی و رقابتپذیری در کسب سهم بازار، نقش و اهمیت برنامهریزی تولید و نگهداری و تعمیرات با دیگر بخشهای صنعت را نشان میدهد. یکپارچهسازی اینگونه تصمیمات در راستای کاهش هزینهها و افزایش کیفیت میتواند گامهای اساسی را ایجاد نماید. حفظ و ایجاد ...
بیشتر
هدف: شرایط پیچیده حاکم بر صنایع و افزایش روزافزون هزینههای تجهیزات و ماشینآلات تولیدی و رقابتپذیری در کسب سهم بازار، نقش و اهمیت برنامهریزی تولید و نگهداری و تعمیرات با دیگر بخشهای صنعت را نشان میدهد. یکپارچهسازی اینگونه تصمیمات در راستای کاهش هزینهها و افزایش کیفیت میتواند گامهای اساسی را ایجاد نماید. حفظ و ایجاد در تداوم فعالیتهای تولیدی درگرو برنامهریزی دقیق و صحیح فعالیتهای تولید و نگهداری و تعمیرات و چگونگی پشتیبانی از این فرآیندها میباشد. نیاز به یکپارچگی و پیوستگی در برنامهریزی همزمان اینگونه از فعالیتها باعث عدم دوبارهکاریها و موازی کاری ها و موانع و تاخیرات و ناهماهنگیها در سطوح مختلف تولید میشود.روششناسی پژوهش: در این تحقیق یک مدل ریاضی دو هدفه برنامهریزی تولید و تعمیرات با محدودیت منابع، در شرایط عدم قطعیت ارائهشده است.یافته ها: نتایج حاصل از مقایسه حل دقیق و فرا ابتکاری نشان از بهبود در تولیدات شرکت و استفاده بهینه از منابع مادی و انسانی شده است. تحلیل حساسیت انجامشده نشان میدهد که نرخ خرابی ماشین قبل و پس از نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه، تأثیر بسیار زیادی روی مقدار تابع هدف مدل ریاضی دارد. نتایج نشان میدهد که متوسط خطای الگوریتم مورچه تنها 3 درصد میباشد. این در حالی است که متوسط زمان حل در گمز 45 هزار ثانیه است درصورتیکه متوسط زمان حل الگوریتم مورچه حدود 354 ثانیه میباشد.اصالت/ارزش افزوده علمی: این موضوع نشان میدهد که الگوریتم مورچه با صرف زمان بسیار کمتری، مقدار خطای بسیار اندکی دارد و لذا کارایی این روش حل بهخوبی قابل تبیین است.
دادهکاوی و مفاهیم مربوط به آن
حسن خادمی زارع؛ آتنا مقیمی؛ محمدصالح اولیا؛ داود شیشه بری
چکیده
امروزه نقش و تاثیر رسانه در زندگی فردی و اجتماعی بر هیچ کس پوشیده نیست. در میان انبوه رسانه های امروزی، تلویزیون همچنان می تواند قدرتمند باشد به شرط آنکه مخاطب خود را بشناسد و مدیریتی نوین را در دستور کار خود قرار دهد. مدیریتی که منافع رسانه و مخاطب را یکی بداند. بدین منظور می توان با تحلیل توأم مخاطبان و برنامه ها به دنبال راهکارهایی ...
بیشتر
امروزه نقش و تاثیر رسانه در زندگی فردی و اجتماعی بر هیچ کس پوشیده نیست. در میان انبوه رسانه های امروزی، تلویزیون همچنان می تواند قدرتمند باشد به شرط آنکه مخاطب خود را بشناسد و مدیریتی نوین را در دستور کار خود قرار دهد. مدیریتی که منافع رسانه و مخاطب را یکی بداند. بدین منظور می توان با تحلیل توأم مخاطبان و برنامه ها به دنبال راهکارهایی برای افزایش نفوذ رسانه بود. در این مقاله با نوآوری خوشه بندی توأم مخاطبان براساس ویژگی های دموگرافیک و مشخصات برنامه های تلویزیونی، برای افراد هر خوشه راهکارهایی به منظور افزایش نفوذ رسانه ارائه گردیده است. داده ها از پرسشنامه محقق ساخته و نمونه 390 نفری از کارشناسان موضوع و مردم شهر یزد به دست آمدند. نتایج نشان می دهد که مدیران شبکه استانی یزد می بایست با توجه به خواسته های مطرح شده مخاطبان در زمان های اوج تماشا، در جدول پخش خود بازنگری کرده و راهکارهای ارائه شده این مقاله را در دستور کار قرار دهند. ارزیابی کیفیت خوشه بندی ساختارخوب آن را بیان می کند. راهکارهای ارائه شده نیز با نظر خبرگان حوزه رسانه و میزان انطباق نتایج با منابع مرتبط با موضوع تحقیق اعتبارسنجی شده است.در این مقاله با تکنیک جدید خوشه بندی توأم مخاطبان براساس ویژگی های دموگرافیک و برنامه های تلویزیونی به صورت سلسله مراتبی و همزمان خوشه بندی شده اند و برای افراد هر خوشه راهکارهایی به منظور افزایش نفوذ رسانه ارائه گردیده است.
تحلیل پوششی داده ها
محمد کچوئی؛ علی ابراهیم نژاد؛ هادی باقرزاده ولمی
چکیده
هدف: در مدلهای کلاسیک تحلیل پوششی دادهها، ازیکطرف یک سیستم تولیدی برای اندازهگیری کارایی بهعنوان جعبه سیاه در نظر گرفته میشود و توجهی به ساختار داخلی واحدهای تصمیمگیرنده در فرایند ارزیابی عملکرد نمیشود. بااینوجود، در نظر گرفتن ساختار درونی واحدها جهت شناسایی منابع ناکارایی برای محاسبه کارایی اهمیت به سزایی دارد. ...
بیشتر
هدف: در مدلهای کلاسیک تحلیل پوششی دادهها، ازیکطرف یک سیستم تولیدی برای اندازهگیری کارایی بهعنوان جعبه سیاه در نظر گرفته میشود و توجهی به ساختار داخلی واحدهای تصمیمگیرنده در فرایند ارزیابی عملکرد نمیشود. بااینوجود، در نظر گرفتن ساختار درونی واحدها جهت شناسایی منابع ناکارایی برای محاسبه کارایی اهمیت به سزایی دارد. از طرف دیگر، مقادیر مشاهدهشدهی دادههای ورودی و خروجیها در مسائل جهان واقعی گاهی نادقیق و مبهم هستند؛ بنابراین در این مقاله، مدل تحلیل پوششی دادههای شبکهای بهمنظور ارزیابی عملکرد واحدهای تصمیمگیرنده با ساختار دومرحلهای در محیط فازی موردبررسی قرار میگیرد که در آن مقادیر ورودی و خروجی برحسب اعداد فازی مثلثی نمایش داده میشوند.روششناسی پژوهش: برای حل مدل تحلیل پوششی دادههای دومرحلهای فازی از رویکرد حساب فازی استفاده میشود و یک روش الفبایی برای محاسبه کارایی فازی فرآیندها و کارایی فازی سیستم پیشنهاد میگردد.یافته ها: مزیت اصلی رویکرد پیشنهادی نسبت به رویکردهای موجود این است که مدلهای کمتری برای یافتن کارایی فازی حل میکند.اصالت/ارزشافزوده علمی: کاربرد مدل پیشنهادی با ارزیابی عملکرد 24 شرکت بیمه تبیین میشود
مدلهای زمانبندی
پرهام صوفی؛ مهدی یزدانی؛ مقصود امیری؛ محمد امین ادیبی
چکیده
هدف: یکی از مهمترین مسایل حوزه زمانبندی تولید که اخیرا بسیار موردتوجه محققان قرار گرفته است، مساله زمانبندی کار کارگاهی منعطف با منابع دوگانه محدود انسان و ماشین (DRCFJSP)است. برای مقابله با اختلالهای غیرمنتظره مانند خرابی ماشین، باید برنامه زمانبندی کارها استوار باشد تا در صورت وقوع اختلال، برنامه زمانی دارای کارایی مناسبی ...
بیشتر
هدف: یکی از مهمترین مسایل حوزه زمانبندی تولید که اخیرا بسیار موردتوجه محققان قرار گرفته است، مساله زمانبندی کار کارگاهی منعطف با منابع دوگانه محدود انسان و ماشین (DRCFJSP)است. برای مقابله با اختلالهای غیرمنتظره مانند خرابی ماشین، باید برنامه زمانبندی کارها استوار باشد تا در صورت وقوع اختلال، برنامه زمانی دارای کارایی مناسبی باشد و از راهحل بهینه انحراف کمتری داشته باشد. لذا در این تحقیق، مساله زمانبندی کار کارگاهی منعطف با منابع دوگانه محدود انسان و ماشین با در نظر گرفتن سناریوهای محتمل خرابی ماشینها یا اختلال در کارگاه موردمطالعه قرار میگیرد.روششناسی پژوهش: در حل مساله موردمطالعه، نحوه واگذاری مارها به ماشینها و توالی عملیات بر روی هر ماشین باید بهگونهای صورت پذیرد که تحت هر سناریوی محتمل، حداکثر زمان تکمیل کارها کمینه شود تا ترکیب وزنی مربوط به عملکرد سیستم در حالت متوسط، عملکرد سیستم در حالت بدبینانه، جریمه نقض قیود پنجرههای زمانی موعدهای تحویل کارها و واریانس مقدار تابع هدف با توجه به سناریوهای مختلف بهینه باشد. به این منظور یک مدل برنامهریزی تصادفی سناریو محور استوار (RSSP) در قالب یک مدل برنامهریزی خطی عدد صحیح مختلط برای این مساله ارایه گردیده است و بهمنظور اعتبارسنجی در ابعاد کوچک و متوسط بهوسیله نرمافزار گمز حل شده است. با توجه به Np-hard بودن این مساله، یک روش فراابتکاری مبتنی بر الگوریتم ژنتیک (GA) برای حل مسایل در ابعاد بزرگ ارایه شده است. همچنین، نتایج یک مطالعه موردی در شرکت البرز یدک مرتبط با مساله تحقیق در مقاله گزارش شده است.یافتهها: نتایج اجرای مدل RSSP پیشنهادی نشان میدهد که نرم افزار گمز قادر است که مسایل مذکور تا ابعاد متوسط را در یک زمان قابل قبول حل کند و به یک پاسخ کنترل شده و استوار دست یابد. همچنین نتایج عددی نشاندهنده عملکرد مناسب الگوریتم GA پیشنهادی به عنوان یک گزینه برای حل مدل RSSP در مسایل با اندازه بزرگ است.اصالت/ارزش افزوده علمی: در این تحقیق، مساله DRCFJSP با در نظر گرفتن سناریوهای محتمل خرابی ماشینها مورد مطالعه قرار می گیرد. همچنین در این مقاله یک مدل برنامهریزی تصادفی سناریومحور استوار (RSSP) در قالب قاعده برنامهریزی خطی عدد صحیح مختلط و یک روش فراابتکاری برای مساله مورد نظر ارایه گردیده است.
تصمیمگیری چند شاخصه
معصومه عزیزی نفطه؛ محمود شهرخی
چکیده
هدف: ارائه روشی برای در نظر گرفتن اعتبار نظرات هر یک از خبرگان در فرآیند تصمیمگیری گروهی چندمعیاره COPRAS با استفاده از مفاهیم مجموعههای فازی نوع 2 فاصلهای و نقطهای.روششناسی پژوهش: در این پژوهش روش نوینی برای غیرفازیسازی اعداد فازی نوع 2 نقطهای ارائه شده و از آن برای تخمین میزان اعتبار هریک از تصمیمگیرندگان استفاده میشود. ...
بیشتر
هدف: ارائه روشی برای در نظر گرفتن اعتبار نظرات هر یک از خبرگان در فرآیند تصمیمگیری گروهی چندمعیاره COPRAS با استفاده از مفاهیم مجموعههای فازی نوع 2 فاصلهای و نقطهای.روششناسی پژوهش: در این پژوهش روش نوینی برای غیرفازیسازی اعداد فازی نوع 2 نقطهای ارائه شده و از آن برای تخمین میزان اعتبار هریک از تصمیمگیرندگان استفاده میشود. مقادیر امتیازات گزینهها نیز بهصورت اعداد فازی نوع 2 بیان میشوند که میزان اطمینان به هریک از نظرات کارشناسان با درجه عضویت ثانویه بیان میگردد. از این جدول بهعنوان ماتریس تصمیم برای تصمیمگیری استفاده میشود. برای این کار نخست میزان اطمینان کلی در هر یک از معیارها از جمعبندی اطمینان امتیازات مربوطه محاسبه میشود. با تأثیر این اطمینان امتیازات هر معیار بر میزان وزن آن، ماتریس وزنی متعادل شده به دست میآید. در ادامه امکان برتری هر گزینه بر گزینه دیگر و سپس مطلوبیت نهائی تکتک گزینهها محاسبه میشود.یافتهها: نتایج مثال عددی نشان میدهد که روش پیشنهادی مسئله تصمیمگیری گروهی چندمعیاره فازی با روش کوپراس را با استفاده از مجموعههای فازی نوع 2 نقطهای بهبود میدهد.اصالت/ارزش افزوده علمی: استفاده از مجموعههای فازی نوع 2 نقطهای برای بیان اعتبار نظر هر یک از کارشناسان از دیدگاه پژوهشگر علاوه بر انعطافپذیری بر کیفیت پاسخ نیز میافزاید.
نظریه بازی ها
محمد تبریزیان؛ حسین سیفی؛ محمدکاظم شیخ الاسلامی؛ حمیدرضا شاهمیرزاد
چکیده
هدف: یافتن بهترین وضعیت برای سود پیشبینیشده توسط هریک از شرکتکنندگان (بازیگران) در حراج ثانویه قراردادهای مالی تراکم انتقال است.روششناسی پژوهش: از دید نظریه بازیها یافتن حداقل یک نقطه تعادل نش برای این رقابت، با درنظرگرفتن قیود مختلف بازار حراج ثانویه است.یافتهها: در این مقاله، پس از بررسی موضوع قراردادهای مالی ...
بیشتر
هدف: یافتن بهترین وضعیت برای سود پیشبینیشده توسط هریک از شرکتکنندگان (بازیگران) در حراج ثانویه قراردادهای مالی تراکم انتقال است.روششناسی پژوهش: از دید نظریه بازیها یافتن حداقل یک نقطه تعادل نش برای این رقابت، با درنظرگرفتن قیود مختلف بازار حراج ثانویه است.یافتهها: در این مقاله، پس از بررسی موضوع قراردادهای مالی تراکم انتقال، نحوه پیشنهاددهی بهینه انواع مختلف این قراردادها توسط شرکتکنندگان بازار برق در حراجهای ثانویه تبادل این قراردادها و در بازه زمانی کوتاهمدت (بهصورت هفتگی) جهت مدیریت ریسک تراکم، با استفاده از نظریه بازیها مدلسازی و تحلیل شده است.اصالت/ارزشافزوده علمی: مدیریت ریسک تراکم یکی از مهمترین مباحث مدیریت شبکههای انتقال در سیستمهای قدرت تجدید ساختار شده و بازارهای برق دنیا، بهویژه بازارهای مبتنی بر قیمتگذاری ناحیهای یا محلی است که ابزار اصلی آن قراردادهای مالی انتقال است. در مقالههای علمی منتشرشده تاکنون، عمدتا روی مدلسازی و تحلیل بازارهای حراج اولیه قراردادهای مالی تراکم انتقال بحث شده است و بازارهای حراج ثانویه این قراردادها که دارای الگویی تا حدودی متفاوت میباشد بهصورتی علمی تحلیل نشده است که نوآوری اصلی این مقاله، توجه به این موضوع همراه با کاربرد نظریه بازیهاست.
تحلیل پوششی داده ها
الهام ذاکر هرفته؛ فرانک حسین زاده سلجوقی
چکیده
هدف: در این مقاله مدل ترکیبی برای تعیین ظرفیت تولید با درنظرگرفتن ورودی و خروجیها براساس کارایی پرداخته و زیان ناشی از عدم استفاده مناسب از ظرفیت تولید نیز محاسبه می شود.
روششناسی پژوهش: تحقیق حاضر از نظر نوع هدف، کاربردی و از لحاظ نوع مطالعه بنیادی است. روش ارزیابی ظرفیت تولید، براساس مدل تحلیل پوششی دادهها است که ...
بیشتر
هدف: در این مقاله مدل ترکیبی برای تعیین ظرفیت تولید با درنظرگرفتن ورودی و خروجیها براساس کارایی پرداخته و زیان ناشی از عدم استفاده مناسب از ظرفیت تولید نیز محاسبه می شود.
روششناسی پژوهش: تحقیق حاضر از نظر نوع هدف، کاربردی و از لحاظ نوع مطالعه بنیادی است. روش ارزیابی ظرفیت تولید، براساس مدل تحلیل پوششی دادهها است که برای ارزیابی کارایی و عملکرد مناسب بوده و قابلیت تعیین ظرفیت تولید را نیز دارد. در مدلهای موجود ارزیابی ظرفیت تولید، با فرض امکان تغییر تمامی ورودیها/ خروجیها با یک ضریب ثابت (مدل شعاعی) و یا با فرض تغییر مجزا در تمامی عوامل موثر بر تولید (مدل غیرشعاعی) بیان شدهاند. اما در واقعیت ممکن است در سازمانها/ شرکتها برخی ورودی و خروجیها به صورت شعاعی و برخی از آنها به صورت غیرشعاعی تغییر کنند. در این مقاله، مدل جدیدی برای تعیین ظرفیت تولید ارائه شده که ظرفیت تولید را در حضور عوامل شعاعی و غیرشعاعی بصورت توام میسنجد همچنین قابلیت تشخیص زیان ناشی از هر یک از مواردی مانند قیمت خروجیها، قیمت ورودیها و یا مقدار کمبود خروجی و مازاد ورودی را دارد و مدلی مناسب برای ارزیابی ظرفیت تولید در مسائل کاربردی و واقعی است.
یافتهها: رویکرد پیشنهادی در این مقاله به ترکیب نکات مدل شعاعیCCR و مدل غیرشعاعیSBM با هدف تعیین ظرفیت تولید و نه فقط سنجش کارایی میپردازد و به کمک آن میتوانیم ظرفیت تولید را علاوه بر دادههای شعاعی، با حضور دادههای غیرشعاعی ارزیابی نماییم. در مطالعه موردی دوازده بیمارستان با ورودی ثابت پزشک، و ورودی متغیر پرستار و دو خروجی بیماران سرپایی و بستری، ملاحظه گردید که با حذف ورودیهای متغیر در حضور خروجیهای شعاعی و غیرشعاعی بهبودی در کارایی حاصل نمیگردد. از طرفی نتایج نشان میدهد برخی بیمارستانها باید استفاده از ظرفیت خود را بهبود بخشند و در برخی بیمارستانها با افزایش تعداد پرستاران، میتوان تعداد بیماران سرپایی و یا بستری را بیشتر کنند و عملکرد بیمارستانها را بهبود بخشید. سپس با استفاده از تجزیه کاراییها عامل ناکارایی و مقدار آن مشخص گردید. مدل ترکیبی تعداد واحدهای ناکارای کمتری را نسبت به مدل BCC خروجی محور نشان میدهد.
اصالت/ارزش افزوده علمی: در این مقاله مدل ترکیبی ظرفیت تولید در حضور شاخصهای شعاعی و غیرشعاعی ارائه شده است که میتواند مقدمهای برای ارائه مدلهای DEA ظرفیت تولید تحت شرایط ورودی و خروجیهای متفاوت باشد.